Kundërspin: Nikolloski u ofron qytetarëve që të tërhiqen nga BE-ja derisa VMRO-DPMNE ta rregullojë vendin

Nikoloski dhe VMRO-DPMNE janë për integrime evropiane, procesi i negociatave do të vazhdonte edhe pa ndryshime kushtetuese, por fillimisht qeveria e re do ta rregullonte vendin për 6 muaj deri në një vit. Pas kësaj, Bullgaria do të kishte presion serioz për të hequr dorë nga kërkesat e saj megalomane nga BE, e cila përveç presionit ndaj Sofjes, do të shprehte vullnetin e saj për negociata/bisedime të reja për ndryshimin e kornizës së negociatave, shkruan Vërtetmatësi.

Shkruan: Teofil Blazhevski

“A do të ofronte VMRO-DPMNE në programin e zgjedhjeve të mundshme të parakohshme një pyetje që ka të bëjë me ndryshimet kushtetuese, sepse qëndrimi aktual i VMRO-DPMNE-së është se askush nuk ka mandat nga qytetarët për të bërë ndryshime kushtetuese për momentin?” ishte pyetja e gazetarit për nënkryetarin e VMRO-DPMNE-së dhe deputetin Aleksandar Nikolloski, në përgjigjet e të cilit mund të dallohet spin.

Spin: Jo, jo, ne nuk ofrojmë amendamente kushtetuese, vetëm plani që kemi, i cili është i lidhur me zgjedhje të parakohshme, nënkupton se si të largohet shteti me këto tre shtylla, në mënyrë që Maqedonia të fillojë negociatat për anëtarësim në BE. Sepse, të mos gënjejmë – tani vendet anëtare nuk po i bëjnë asnjë presion Bullgarisë për momentin, siç nuk ka pasur në vitet e fundit nga vendet më të mëdha anëtare të BE-së… Sepse ata mendojnë se Maqedonia nuk është e gatshme për anëtarësim në BE, kryesisht për shkak të nivelit të lartë të krimit dhe korrupsionit. Së pari duhet ta ndryshojmë atë që të fillojë presioni ndaj Bullgarisë – opsioni i parë ose opsioni i dytë është ajo që po bëjnë LSDM dhe BDI – të pranojnë gjithçka që kërkon Bullgaria.

Kjo është një gjë, e dyta është se ne kemi ofruar një model kroat, i cili në fakt është përmendur nga qeveria… Në momentin që thamë ta rishkruajmë preambulën si në Kroaci, qeveria tha se nuk e duan… Pse? Sepse kjo fsheh një thellësi të madhe të problemit me Bullgarinë. Sepse nëse propozimi ynë pranohet, do të jetë e qartë se çfarë shteti është Maqedonia – shtet kombëtar i maqedonasve dhe i pakicave që jetojnë në të. Nëse pranohet propozimi i LSDM-së dhe BDI-së, maqedonasit do të jenë në të njëjtin nivel me bullgarët, që është synimi i bullgarëve… Unë qëndroj pranë faktit se Maqedonia mund të fillojë negociatat me BE-në. (Gazetari: Nuk ka ndryshime kushtetuese?) Po. Pse? Sepse një Maqedoni e vendosur brenda vendit do të thotë presion serioz ndaj Bullgarisë, që Bullgaria të heqë dorë nga këto kërkesa maksimaliste që ka… (Gazetari: Sa vite do të na duhen për të vendosur Maqedoninë?). Epo, unë mendoj se në 6 muaj deri në një vit vendi mund të rregullohet. Të gjithë e dinë se ku janë strofkat e korrupsionit dhe mendoj se mund të rregullohet. (nga minuta e 16 minuta e videos)

[Burimi: ТV Sitel – bisedë me А. Nikolovski; Data – 10.04.2023]

Kundërspin: Edhe kur lideri i VMRO-DPMNE-së, Hristijan Mickoski tha se “nuk devijon as një milimetër” nga politikat e tyre, se nuk do të pranonte ndryshime kushtetuese nën presionin bullgar dhe pa garanci nga BE-ja dhe se kishte një plan bazuar në tre shtyllat që do të merrte shteti dhe që parashikojnë zgjedhje të jashtëzakonshme në qershor të këtij viti, ishte e qartë se partia ka një qëndrim jo shumë të qartë në lidhje me perspektivën e BE-së në dritën e kuadrit tashmë të pranuar të negociatave.

Pastaj erdhi një lloj “bombë tymuese” që linja e ashpër e partisë mund të ndryshojë. Ajo “bombë tymuese” ishte se ai pranon ndryshimet e Kushtetutës menjëherë nëse ajo ndryshohet sipas modelit kroat, ku në preambulë, pothuajse identike me tonën, ka një popull sovran – pakicat kroate dhe kombëtare, të cilat janë 22 në numër.

Që atëherë, çdo deklaratë e Mickoskit apo zyrtarëve të tjerë të VMRO-DPMNE-së përsërit tezën se kjo do të thotë një hap në drejtim të unitetit të vendit, se maqedonasit në atë mënyrë do ta forcojnë identitetin e tyre, sepse do të dihej se ky është vendi i maqedonasve dhe se të tjerët në të janë minoritete, etj. Nikoloski, në një intervistë për TV Sitel, sqaroi se një preambulë e tillë e ndryshuar do të kishte një rëndësi të madhe, sepse “nëse pranohet propozimi ynë për shtet kombëtar të maqedonasve dhe të pakicave që jetojnë në të, do të jetë e qartë se çfarë shteti është Maqedonia. Nëse pranohet propozimi i LSDM-së dhe BDI-së, maqedonasit do të jenë të barabartë me bullgarët”.

Bëhet fjalë për një spin të pastër dhe manipulim të pastër të një fakti të thjeshtë – Preambula në Kushtetutë është një pjesë deklarative hyrëse, e cila në thelb nuk i zgjidh marrëdhëniet në shtet. Së dyti, disa ekspertë në ditët e kaluara treguan, së pari, se zgjidhjen kroate e kishim deri në vitin 2001 dhe më pas, si rezultat i nevojës për të shmangur mazhoritarizmin për më shumë çështje, iu afruam një modeli kushtetues që e përcakton shtetin si multietnik dhe në praktikë me disa zgjidhje çon edhe në binacionalitet.

Dhe, siç thotë për ne profesor Denko Maleski, “është një koncept i vjetëruar”:

Me atë marrëveshje (të Ohrit) u bëmë një shtet shumëkombësh, një fakt që nuk mund të fshihej nga asnjë formulim mjaft i ngathët i preambulës së kushtetutës së re. E porositur nga jashtë si zgjidhje shpëtimtare për shtetin e ri maqedonas, modeli ka ruajtur me sukses paqen në vend për njëzet vjet.

Profesor Petar Atanasov mendon të njëjtën gjë:

Ky propozim nuk mund të realizohet, së pari, sepse kemi shkuar shumë më tej dhe tani është joserioze të kthehemi pas, dhe gjithsesi, kemi gjetur një ekuilibër me grupin tjetër etnik më të madh – shqiptarët… -( pas minutës 9.30 në video) .

Profesor Vlado Popovski, një nga shkrimtarët e Kushtetutës në vitin 1991 dhe pjesëmarrës në përgatitjen e rezolutës nga viti 2021, gjithashtu beson se:

Modeli kroat do të mund të zbatohej, por vetëm nëse ka një konsensus, të cilin ne padyshim nuk e kemi (minuta1:15 e bisedës në video ).

Të gjitha ndryshimet në Kushtetutë, d.m.th. futja graduale e amendamenteve kushtetuese, fillimisht në vitin 1992, pastaj në 1998, pastaj në 2001…mund të ndiqet në linkun e Kuvendit të RMV-së. Dhe thelbi i ndryshimeve pas vitit 2001 është se amendamentet nga IV – XVIII, të shpallura më 16 nëntor, janë pikërisht rezultat i Marrëveshjes Kornizë të Ohrit. Dhe pikërisht ato amendamente janë “ai ekuilibër” për të cilin flet Atanasov ose “ajo zgjidhje shpëtimtare – një model që ka ruajtur me sukses paqen për 20 vjet” – për të cilin flet Maleski.

Kështu që, edhe nëse bashkësitë pakicë në Maqedoni bien dakord për ndryshimin e preambulës, askush nuk do të pranojë të ndryshojë amendamentet nga viti 2001 dhe ato që janë miratuar disa herë më vonë. Prandaj, ndryshimi i preambulës sipas modelit kroat, i cili do të mundësojë pranimin e bullgarëve në Kushtetutë si pakicë, të ofruar nga VMRO-DPMNE, është një “bombë tymuese” dhe spin, para së gjithash, sepse është një zgjidhje e pamundur, dhe së dyti, vetëm ndryshimi i preambulës nuk do të ndryshojë asgjë thelbësore në rendin kushtetues-juridik në Maqedoninë e Veriut.

Është gjithashtu një spin që pranimi i ndryshimeve të propozuara nga LSDM dhe BDI do të thotë barazimi i maqedonasve me bullgarët dhe se bullgarët do të bëhen një komb konstituiv, që është në kundërshtim me KAÇKM-në dhe Republikën e Krushevës. Së pari, nuk do të thotë se nuk ka pasur njerëz që kanë ndjerë se janë bullgarë etnikë si në kryengritjen e vitit 1903 në Krushevë dhe gjatë nëntorit dhe së dyti, shkrimi i kujdesshëm i preambulës së re për të shtuar bullgarë, hebrenj, kroatë, malazezë, ndoshta të tjerë, duhet të jetë pikërisht rezultati i komisionit të ekspertëve, e më pas i komisionit parlamentar për ndryshimet kushtetuese që do të formohet në fazën e dytë të ndryshimeve kushtetuese. Procese që VMRO-DPMNE-ja i shmanget padyshim, prandaj nuk mund të spekulohet se si do të formulohet preambula e re në Kushtetutë dhe nëse maqedonasit do të jenë të barabartë me bullgarët dhe në kuptimin historik, nga koha e Republikës së Krushevës dhe koha e KAÇKM-së.

“Ne do ta rregullojmë shtetin për 6 deri në 12 muaj”

Një tjetër spin të madh dhe të dukshëm e ka treguar Nikoloski gjatë intervistës. Se qeveria e VMRO-DPMNE-së do ta rregullonte vendin për 6 muaj deri në një vit. E edhe nëse mendon vetëm për situatën në fushën e luftës kundër korrupsionit, sepse thekson strofullat e korrupsionit, të cilat dihen, siç thotë ai. Lufta kundër korrupsionit ka vazhduar së paku që nga viti 2002, kur është themeluar KSPK, që do të thotë se lufta ka të paktën 20 vjet dhe rezultatet e suksesshme janë ende larg. Këtu, le të supozojmë se ka vullnet politik 100 për qind dhe asnjë staf të korruptuar në të gjitha nivelet e qeverisë së ardhshme të VMRO-DPMNE-së, plus me një partner koalicioni. Në një vit nuk do të mund të mbushin plotësisht institucionet, aq më pak të flasin për plotësimin e ndryshimeve nga Strategjia Kundër Korrupsionit deri në 2025 dhe reformat e nevojshme në drejtësi dhe organet ligjzbatuese, për të folur për një “rregullim” të suksesshëm. të shtetit – vetëm në fushën e korrupsionit. Pra që ky qëndrim i Nikollovskit, i shprehur edhe në emër të VMRO-DPMNE-së, i lidhur me qëndrimin se Maqedonia mund të negociojë me BE-në pa ndryshim të Kushtetutës, është manipulim, pra spin.

* * *

Kur i shikon me kujdes të gjitha deklaratat e VMRO-DPMNE-së në 30 ditët e fundit në lidhje me europerspektivat dhe negociatat me BE-në, ndryshimin e Kushtetutës, sidomos deklaratën e fundit të Nikollovskit që po e analizojmë, del se kjo palë deklaron për momentin qëndrimin se procesi i negociatave me BE-në duhet të pezullohet. Deri kur? Të paktën derisa ta rregullojnë vendin në 6 muaj deri në një vit dhe pasi Bullgaria të heqë dorë nga kërkesat e saj megallomane nën presionin e BE-së, e cila përveç presionit do të shprehte vullnetin e saj për negociata të reja për ndryshimin e kornizës së negociatave.