RMV, punëtorët e industrisë së tekstilit shkojnë në punë edhe të infektuar, pasi nuk u paguhet pushimi mjekësor

Një punëtore e cila ishte në pushim mjekësor dy javë, ka marrë pagë vetëm 7 mijë denarë, thonë nga shoqata “Glasen Tekstilec”. Ata theksojnë se disa nga pronarët e bizneseve nuk i njohin pushimet mjekësore të punonjësve, prandaj punëtorët shkojnë në punë edhe kur janë të infektuar, raporton REL, transmeton Portalb.mk.

Rimëkëmbja e ekonomisë është e vështirë, sepse disa punëtorë nuk shkojnë në punë për shkak të infeksionit apo kontaktit me koronavirusin, prodhimi është më i shtrenjtë sepse çmimet e energjisë janë më të larta, ushqimi është më i shtrenjtë dhe ngritja e çmimeve po vazhdon, thonë punëdhënësit dhe shoqatat që merren me të drejtat e punëtoreve.

Ekonomia evropiane u ngadalësua në tremujorin e fundit të vitit të kaluar, kështu që pritet të ndikojë edhe në Maqedoninë e Veriut, duke qenë se gati 80 për qind e tregtisë së vendit lidhet me vendet e BE-së.

Kristina Ampeva nga shoqata për të drejtat e punëtorëve “Glasen Tekstilec”, e cila monitoron gjendjen në industrinë e tekstilit në Maqedoninë e Veriut, thotë se punëtorët shkojnë në punë edhe të sëmurë, sepse shefat i shkurtojnë shumë pagat nëse janë në pushim mjekësor.

“Ka një numër të madh të kompanive që nuk pranojnë pushimin mjekësor nga mjekët e familjar dhe as nuk paguhen siç duhet. Aktualisht kemi raporte nga punëtorët nga rajoni i Lindor, ku punëtorët ankohen se për shkak se janë në pushim mjekësor për dy javë, paga e tyre është 7000 denarë. Rasti i fundit nga mëngjesi i sotëm është për një punëtore e cila ka pagë minimale prej 15.200, dhe punëtorja ka qenë në pushim mjekësor dy javë pasi ka qenë e infektuar me virusin korona dhe pagën që e ka marrë është vetëm 7000 denarë”, thotë Ampeva nga Glasen Tekstilec.

Ajo thotë se tani Inspektorati i Punës duhet të përcaktojë pse punëdhënësit nuk pranojnë pushimin mjekësor dhe sa është dashur të paguhen punëtorët. Nëse punëdhënësit nuk paguajnë aq sa duhet, duhet të paguajnë dënime, dhe punëtorët mund të padisin, por rrallëherë dikush guxon ta bëjë këtë nëse ende është i punësuar në të njëjtën  kompani, tha Ampeva. Ajo kujton se që në fillimet e pandemisë ata kërkuan që punëtorëve në sektorin privat të paguhet 100% e pagës në rast izolimi për koronavirus.

Me rekomandimin e Komisionit për Parandalimin e Sëmundjeve Infektive, Qeveria e ka ulur në shtatë ditë të javës periudhën e izolimit të personave me virusin korona. Sipas të dhënave të Institutit të Shëndetit Publik, gjatë javës së kaluar shumica e pacientëve janë të moshës 30 deri në 39 vjeç, pra persona që janë të punësuar. Që nga 2 shkurti, ka mbi 14,000 raste aktive të Covid-19 në vend. Dhe ka një rritje të numrit të të shtruarve në spital. Tani janë rreth 670 pacientë në spital, që është rreth njëqind më shumë se një javë më parë.

Rastet e shtuara të Covid-19, ndërprerja e zinxhirit të furnizimit dhe inflacioni më i lartë po pengojnë rimëkëmbjen ekonomike, sipas Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN), i cili ka ulur parashikimin për rritjen globale për këtë vit. Sipas parashikimeve të tyre të fundit, rritja ekonomike botërore pritet të arrijë në 4.4 për qind këtë vit, që është 0.5 pikë përqindje më e ulët se parashikimi i tetorit.

“Ekonomia globale po hyn në një 2022 më të dobët se sa pritej”, thuhet në raportin e FMN-së.

Megjithatë, thuhet se varianti omicron nuk shkakton një pasqyrë klinike aq të rëndë sa llojet e mëparshme dhe se do të ndikojë në aktivitetin në tremujorin e parë të vitit, por që më pas efekti negativ do të zbehet.

Angel Dimitrov, i cili është pronar i një kompanie tekstile dhe është pjesë e Organizatës së Punëdhënësve, thotë se tek ata në kompani nuk është shfaqur omikroni. Por, sipas sondazheve 25 për qind e punonjësve të kompanisë së tij janë vaksinuar, dhe më shumë se gjysma kanë vdekur tashmë, tha ai.

“Edhe për çudi, situata është e mirë. Numri i punëtorëve që mungojnë nuk e kalon numrin normal të mungesave siç kishim kur nuk kishte pandemi. Është normale për ne, sepse kemi më shumë punë femra, zakonisht kemi 3 deri në 5 për qind mungesë për shkak të kujdesit ndaj fëmijëve, fëmijëve së sëmurë etj. “Në këtë kulm të krizës së koronës, tani nuk kemi probleme”, tha Dimitrov.

Ai thotë se pas periudhës problematike të vitit të kaluar kur nuk kishin punë, tani situata është stabilizuar dhe kemi siguruar punë deri në prill. Por ai thotë se përballen me probleme të tjera.

“Ne kemi bërë shumë presion për të rritur çmimin e shërbimeve tona. Ne eksportojmë një shërbim, nuk eksportojmë një produkt, ne bëjmë një produkt, por ai nuk është pronë e jona. Kemi një rritje të madhe të rrymës, ngrohjet i kemi me naftë, dhe nafta ka pasuar me rritje të madhe, kemi një rritje të madhe të çmimit të ushqimit dhe ofrojmë falas për punonjësit dhe mezi kemi arritur të sigurojmë një shtatë për qind rritje të çmimit të shërbimit. Edhe krahas kaq shumë shpenzimeve, pagat e punëtorëve janë rritur që nga 1 shkurti. Këto çmime po godasin xhepat e punëtorëve, pra si t’i mbrojmë ata nga inflacioni (rritja e çmimëve)?”, shtoi Dimitrov.

Investimi në energji tani – për një kokë të qetë për shumë vite

Ekonomia e Maqedonisë së Veriut është e vogël dhe e hapur dhe po përjeton me shpejtësi efektet globale. Partneri më i madh tregtar i vendit është BE-ja, e cila përbën pothuajse 80 për qind të tregtisë totale. Por sipas të dhënave të Eurostat-it të disa ditëve më parë, ekonomia evropiane nuk po ecën mirë dhe fajtori për këtë është omikroni dhe zgjerimi i shpejtë i tij. Të dhënat tregojnë se aktiviteti ekonomik në BE është ngadalësuar ndjeshëm në tremujorin e katërt të 2021. Krahasuar me tremujorin e tretë, ekonomia ka shënuar rënie në Francë, Itali, Gjermani, Austri dhe Letoni. Spanja ka rritjen më të lartë prej 2 për qind, e ndjekur nga Portugalia dhe Suedia.

Për ekonominë në Maqedoninë e Veriut ende nuk ka të dhëna për tremujorin e fundit të vitit 2021. Disponohen të dhëna se ka rënie të prodhimit industrial dhe ulje të numrit të punëtorëve në industri.

Të dhënat e Entit të Statistikave tregojnë se industria nuk është rikuperuar nga pandemia, kështu që prodhimi industrial në dhjetor të vitit të kaluar krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2020 ishte më i ulët për pesë për qind, ndërsa rënien më të madhe e ka shënuar industria përpunuese prej 9.1 për qind. Rënie ka në prodhimin e pijeve, tekstileve, veshjeve, produkteve farmaceutike bazë, preparateve, metaleve, si dhe në prodhimin e mjeteve motorike. Numri i punëtorëve në industri është ulur me tre për qind. Rënia më e madhe është në miniera me gjashtë për qind dhe mbi tre për qind rënie në industrinë përpunuese.

Prodhimi industrial në vitin 2020, krahasuar me një vit më parë, u rrit me një vlerë jo të rëndësishme vetëm për një për qind e gjysmë.