Në Ohis, përveç impiantit për elektronizë, merkur ka edhe në deponinë e vogël

S. B. 12:34, 05-03-2023

Një nga objektet e braktisura në OHIS-it

Në deponinë e vogël me lindan në OHIS është gjetur merkur, e cila në të kaluarën është përdorur për impiantin e elektrolizës. Metali toksik është zbuluar vitin e kaluar, gjatë pastrimit të gjysmës së parë nga deponia. Prej kohësh është paralajmëruar rreziku që fshihet nga merkuri i depozituar në OHIS, por edhe nga ndotja historike e objekteve, tokës dhe ujërave nëntokësore në mjedis. Gjiganti kimik është ende një bombë me sahat që kërcënon shëndetin e qytetarëve të Shkupit. Mërkuri është i rrezikshëm sepse është i paqëndrueshëm, dhe thithja e përqendrimeve edhe shumë të vogla është helmuese, shkruan Meta.mk, transmeton Potalb.mk.

Mbetjet e zbuluara gjatë nxjerrjes së lindanit, siç bëjnë të ditur Ministria e Mjedisit, aktualisht ruhen në një nga pishinat tashmë të pastruara të deponisë së vogël. Është i mbështjellë me folie dhe i mbrojtur nga ndikimet e jashtme dhe ministria thotë se do të qëndrojë këtu ndërkohë që kërkohen zgjidhje për heqjen e sigurt të tij. Sasitë ende nuk janë përcaktuar saktësisht, sepse merkuri është i përzier me tokë të kontaminuar.

Profesor Trajçe Stafilov thotë se i gjithë OHIS-i është i kontaminuar me zhivë dhe kjo vlen veçanërisht për zonën ku ishte impianti i elektrolizës, ku ky metal toksik është përdorur për shumë vite. Në të kaluarën, OHIS e përdorte këtë fabrikë për të prodhuar klor, në një proces që përdorte merkur të lëngshëm. Në këtë ndërtesë, thotë Stafilov, përveç përdorimit, ruhej edhe merkuri, e shpeshherë në procesin e mbushjes së vaskave ku përdorej, rrjedhte dhe ndotej gjithçka në rrethinë.

“Në vitin 2005 patëm mundësinë të hynim në uzinë. Ne zbuluam se ishte plotësisht i kontaminuar me merkur. Toka dhe ujërat nëntokësore janë të ndotura në zonë, dhe merkuri janë hedhur në deponinë e vogël ku u zbulua së fundmi gjatë gërmimit të lindanit”, thotë Stafilov.

Ai tregon se zgjidhjet ekzistojnë, por kërkojnë shumë para. Stafilov këshillon që impianti i elektrolizës të prishet, ndërkaq dheu i ndotur të hiqet plotësisht nga këtu.

Ministria e Mjedisit thotë se po merren masa në rast se gjatë pastrimit të deponisë së vogël do të ndeshen sërish këto lloj mbetjesh.

“Me kontratën e nënshkruar për pastrimin e pjesë së tretë të deponisë së vogël, parashikohet një mundësi shtesë, nëse do të kenë mbetur këtu kimikate, të hiqet”, tha Ministria.

Prej atje thonë se aktualisht po punojnë për një strategji për identifikimin e të gjitha zonave të kontaminuara me merkur, si dhe përditësimin e inventarit për merkur. Pas përfundimit të këtij aktiviteti pritet që të identifikohen të gjitha lokacionet në vend që janë të kontaminuara dhe të përcaktohen prioritetet për pastrim.

“Në këtë fazë përgatitore është ende herët për të folur për metodat e trajtimit, teknologjitë e disponueshme të pastrimit me merkur, kjo do të bëhet pasi të jenë identifikuar lokacionet dhe shkalla e ndotjes”, thonë nga Ministria.

Ekspertët që do të punojnë në përditësimin e inventarit tashmë janë përzgjedhur dhe ata do të duhet të vizitojnë të gjitha lokacionet në inventarin ekzistues dhe të kryejnë kërkime shtesë në gjashtë deri në tetë muajt e ardhshëm. Në bazë të të dhënave të reja do të përcaktohen prioritetet mbi të cilat do të duhet të zbatohet Strategjia.

Projekti financohet nga Sekretariati i Konventës së Minamatës, të cilën vendi e ratifikoi në vitin 2020. Ai do të zgjasë tre vjet, periudhë gjatë së cilës duhet të ndërtohen objekte për trajtimin e mbetjeve nga ky metal toksik. Gjatë kësaj periudhe do të duhet të hartohet një Plan Kombëtar për zbatimin e Konventës, si dhe një listë veprimesh që duhet të ndërmerren.