Diskutim për teknologjinë 5G: Përparësitë janë jashtëzakonisht të mëdha, ndërsa rreziqet deri tani janë vetëm në teoritë e konspiracionit

Të gjitha studimet shkencore që janë bërë dhe po bëhen në botë, si dhe matjet e bëra atje ku përdoret kjo teknologji, por edhe matjet gjatë provave në Shkup, tregojnë se teknologjia 5G nuk ka dëshmuar se ka efekt të dëmshëm në shëndetin e njeriut apo mjedisit. Është mirë që gjithmonë të jemi të kujdesshëm, të bëjmë pyetje në lidhje me ndikimin e teknologjive të ndryshme, por në të njëjtën kohë të ndjekim rezultatet, pra numrat, nga kontrollet dhe të mos besojmë vetëm në teoritë e konspiracionit. Dhe testet e deritanishme nuk kanë treguar ndikim të dëmshëm të kësaj teknologjie të re, e cila do të sjellë përfitime të mëdha jo vetëm për qytetarët dhe jetë të rehatshme e të sigurt, por edhe për bizneset, industrinë dhe madje edhe mjekësinë, shkruan Meta.mk.

Ky ishte mesazhi që u dërgua sot nga pjesëmarrësit në panelin e diskutimit Dialogët për Agjendën digjitale: Gjithçka që donit të dini rreth teknologjisë 5G të organizuar nga projekti “Rritja e pjesëmarrjes qytetare në Agjendën digjitale – ICEDA”.

Për të gjitha aspektet e kësaj teknologjie që nuk është ende në përdorim në vendin tonë ose në Ballkanin Perëndimor, por e cila mund të pritet se do të fillojë të përdoret vitet e ardhshme, në një ngjarje më ZOOM, foli Bardhyl Jashari drejtor ekzekutiv në Fondacioni për internet dhe shoqëri Metamorfozis, pastaj d-r. Boris Arsov, Shef i sektorit për telekomunikime në Agjencia e komunikimeve elektronike (AKE), Dr. Tomislav Shuminoski, docent në Fakulteti për elektroteknikë dhe teknologji informative (FEEIT), si dhe Vasko Najkov, Drejtor i sektorit për rrjetet e hyrjes në Telekomi i Maqedonisë.

Problemi është në përhapjen e dezinformatave nga aktorë të painformuar

Problemi më i madh jo vetëm me teknologjinë 5G, por edhe me rrezatimin 4G, i cili tani përdoret si më i përparuari, është se po përhapen shumë dezinformata. Kjo për faktin se njerëzit kanë frikë nga efektet e dëmshme të mundshme, gjë që është normale dhe e pritshme, por në të njëjtën kohë ata kanë pak njohuri për frekuencat, për shembull. Dhe kështu krijohet një hapësirë ​​për vendosjen e mjegullnajave të ndryshme në publik, tha drejtori i Fondacionit Metamorfozis, Bardhyl Jashari, i cili është gjithashtu një elektro-inxhinier.

“Për sa i përket shëndetit, me sa di unë, asnjë vend nuk ka raportuar ndonjëherë ose do të jetë edhe më vështirë të dëshmohet se diçka e keqe po ndodh me teknologjinë 5G dhe ndikimin e saj tek njerëzit. Edhe AKE dhe FEIT kanë bërë teste, kurse deri tani nuk kam dëgjuar ose lexuar fakte rreth ndikimit të keq, përveç teorive të konspiracionit. Ky shqetësim për mendimin tim nuk është një gjë e keqe – do të thotë që qytetarët janë më të vetëdijshëm dhe kërkojnë më shumë siguri para se të fillojnë të përdorin këtë teknologji e kjo vetëm do të kontribuojë në përmirësimin e sigurisë së kësaj teknologjie dhe pajisjeve. Unë mendoj se kjo frikë nga 5G, kjo teknofobi, flet për mosnjohjen e gjërave, mosnjohjen e frekuencave për shembull. “Ka pretendime që pajisjet 5G nxehen shumë … Edhe një pajisje e vjetër, nëse flisni për 20 minuta, është normale që do të nxehet”, vuri në pah Jashari.

Se nuk duhet të ketë frikë nga 5G, apo edhe 4G, 3G, apo edhe 2G, për shembull, në vend, pajtohet edhe Dr. Tomislav Shuminoski, docent në FEIT. Ai tha se si anëtar i komunitetit akademik është absolutisht i bindur se rrezatimi nga antenat për rrjetet mobile në vend nuk është dëshmuar se është i dëmshëm. Përkundrazi, thotë ai, matjet e AKE deri tani kanë treguar deri në 15% rrezatim nën kufirin maksimal të lejuar. Dhe, theksoi ai, edhe operatorët edhe prodhuesit e pajisjeve nuk do të ishin të interesuar të vendosnin diçka që do të vriste njerëzit, gjegjësisht përdoruesit e tyre.

“Siç mund të shihet nga brezat e frekuencave të parashikuara për 5g, të cilat janë diku afër frekuencave të 4G, çdokush mund të lexojë kërkimet dhe raportet nga matjet e AKE në faqen e tyre të internetit. Më së shumti është deri 15 përqind nën maksimumin e lejuar. Mund të lexohen edhe raporte edhe punime në botë… Nga hulumtimi në botë, që kam parë, mund të them se nuk ka efekte të dëmshme negative në trupin e njeriut nga rrezatimi elektromagnetik, gjegjësisht rrezatimi nga stacionet bazë”, tha Shuminoski.

Pretendimet e teorive të konspiracionit, sipas tij, janë si dikush që beson se Toka është e rrafshët për të bindur dhe paraqitur “prova” dikujt që ka qenë në gjithësi ​​se planeti ynë është një pllakë.

“Edhe kjo me komplotet 5G më duket sikur dikush që beson se Toka është e rrafshët të pyesë, të themi, Juri Gagarinin, i cili shkoi në hapësirë ​​dhe ta bindë atë se Toka është e rrafshë”, tha Shuminoski.

Matjet e rregullta tregojnë shumë më pak rrezatim sesa maksimumi

Edhe matjet gjatë testimit të teknologjisë 5G në qendër të Shkupit vitin e kaluar nga dy operatorët celularë “Telekom” dhe “A1”, por edhe të gjitha matjet e mëparshme nga AKE të kryera në vend që nga viti 1996, kur filloi to përdoret telefonia mobile nuk tregojnë tejkalim të rrezatimit maksimal të lejuar elektromagnetik nga stacionet bazë, tha Dr. Boris Arsov nga AKE. Ka pas tejkalime te radio transmetuesit, por në stacionet bazë të telefonisë mobile të gjitha matjet e agjencisë treguan shumë më pak rrezatim sesa kufiri maksimal i lejuar.

“AKE bën matje të vazhdueshme në këtë drejtim, sepse kjo është një temë delikate – a ndikon rrezatimi jo jonizues në shëndet – kështu që sa i përket 4G kemi detyrim ligjor për të kryer monitorim të rregullt, pastaj monitorim të jashtëzakonshëm me kërkesë të individëve dhe institucioneve dhe nëse ka vërejtje për të urdhëruar operatorin për të rregulluar problemin, dhe pastaj një monitor kontrolli për të parë nëse operatori është përgjigjur dhe deri tani nuk kemi pasur ndonjë rast që të vërejmë tejkalimin e vlerave. Mund të them me siguri se që nga viti 1996 e deri më tani asnjë operator që ka stacion bazë, AKE-u ka lëshuar vërejtje për rrezatim të tepërt në stacionin bazë.

Të gjitha rezultatet që i kemi matur deri tani janë brenda kufijve normalë, pra 10 deri në 100 herë më të lartë se kufiri i lejuar. Raportet tona mund të shihen në faqen tonë të internetit.

Tejkalimi i vetëm është te radiot në eterin e FM, për disa arsye komerciale. Më shumë në stacionet lokale të radios, për shembull, nëse ka licencë vetëm për Kavadarci dhe transmetuesi është në Lubosh, radioja duhet të mbulojë Gjevgjelinë, Negotinën dhe Velesin, kështu që ne reagojmë në raste të tilla. E këtu, në fushën e telefonisë mobile, AKE nuk ka lëshuar vërejtje deri tani në lidhje me tejkalimin e rrezatimit jo-jonizues”, tha Arsov.

Lidhur me rreziqet që mund të sjellë teknologjia 5G, Bardhyl Jashari vuri në dukje shkeljet e mundshme të të drejtave të njeriut dhe privatësisë nga operatorët ose palët e tjera të interesit dhe theksoi se autoritetet shtetërore kanë për detyrë të përgatisin ligje dhe akte nënligjore që do të parandalohet monitorimi ose përgjimi i paautorizuar.

Për sa i përket përfitimeve, të katër folësit në ngjarjen ICEDA i theksuan shpejtësitë shumë më të larta dhe vonesën shumë më të ulët të lidhjes së internetit sesa ato aktuale, mundësinë e përdorimit të telekomandës në kohë reale në industri dhe madje edhe në kirurgji të largët, përfitimet e menaxhimit të shtëpisë tuaj dhe pajisjeve shtëpiake në kuadër të “Internetit të gjërave”. U theksua edhe se teknologjia 5G do të luajë rol të madh në fillimin e përdorimit të makinave dhe kamionëve pa shofer.

“Teknologjia 5G do të sjellë shpejtësi shumë më të larta – nga 10 në 50 gigabit për sekondë, ndërsa sot ajo arrin 200-300 megabit”, ilustroi Shuminoski.

Përndryshe, siç theksuan Arsov nga AKE dhe Vasko Najkov nga Telekomi i Maqedonisë, edhe pse Strategjia kombëtare parashikon që deri në vitin 2023 të paktën një qytet më i madh të mbulohet me teknologji 5G, kurse deri në vitin 2025 dhe 50 përqind të popullsisë, tani afatet janë ende të përcaktuara, të cilat varen nga shumë faktorë, por më shumë duhet të dihet së shpejti.

AKE aktualisht është para lëshimit të një tenderi për frekuencat 5G, ndërsa të gjithë të interesuarit mund të paraqesin komente ose sugjerime. Teksti i qëllimit për të hapur tender mund të shihet ketu.