RMV, ka vëzhguar në pritë dhe ka shantazhuar në Facebook, më pas ka përdhunuar tri vajza, dënim deri në 5 vjet burg
Në Ligjin për parandalim dhe mbrojtje nga dhuna ndaj grave hyn edhe ngacmimi seksual përmes internetit dhe përcaktohet si sjellje e padëshiruar verbale, jo verbale ose sjellje tjetër për nga natyra seksuale, e cila ka një qëllim ose pasojë, cenimin e dinjitetit ose krijimin e kërcënimit, armiqësisë, poshtërimit ose ambient frikësues, qasje ose praktikë, raporton SDK, përcjell Portalb.mk.
Tri vajza të mitura nga Maqedonia në periudhën nga 2019 në 2020 fillimisht janë vëzhguar nga prita në Facebook, dhe më pas u bënë viktima të personit i cili i ka vëzhguar e pastaj i ka përdhunuar ato më shumë herë. Vëzhgimi nuk përmendet askund në ligjet tona dhe kjo është arsyeja pse u ndodh të gjithëve. Çdokush mund t’ju ndjekë fizikisht, por edhe në internet, gjë që ka rritje shumë të madhe në botë. Kjo gjithmonë ka një qëllim, praktika tregon se përveç ankthit dhe frikës, viktima vuan pasoja shumë më të rënda.
“Viktima e parë është kontaktuar nga i dyshuari përmes rrjetit social Facebook. Ai i ka dërguar asaj një mesazh se kishte fotografi të saj me përmbajtje komprometuese, duke kërcënuar se do t’i ndante ato publikisht me prindërit e saj nëse nuk takoheshin. Gjatë takimit, i dyshuari, me kërcënime dhe urdhra, e ka detyruar atë viktimën të zhvishej dhe ta fotografojë me të vërtetë të zhveshur. Pastaj, me kërcënime dhe shantazhe për tre muajt e ardhshëm, ai e ka detyruar atë të shihen vazhdimisht, kur edhe e ka detyruar në marrëdhënie seksuale, përndryshe ai do të kishte publikuar fotot. E njëjta sjellje, përkatësisht e njëjta mënyrë e kryerjes së krimit është kopjuar dhe me viktimën e dytë dhe të tretë. Viktimat janë fotografuara nga autori, janë keqpërdorur seksualisht dhe nën kërcënime dhe shantazhe dhe pasi kryen krimet, ata janë detyruar të shiheshin autorin e veprës”, thonë nga Shoqata e avokatëve të rinj të Maqedonisë, e cila punoi në këtë rast.
Vëzhgimi në pritë, është krim që deri tani nuk ka qenë në asnjë nga ligjet tona, për herë të parë po hyn në Ligjin e ri për parandalim dhe mbrojtje nga dhuna ndaj grave dhe dhuna në familje. Vëzhgimi në pritë ndalohet dhe secili që e bën këtë ndaj dikujt do të përballet me 3 vjet burg. Nëse ai/ajo ka qenë në një lidhje dashurie ose i/e martuar me viktimën, dënimi i parashikuar nga ndryshimet në Kodin Penal është deri në 5 vjet burg.
Në nenin 11 të Ligjit për parandalim dhe mbrojtje nga dhuna ndaj grave thuhet: “Vëzhgimi nga prita është çdo sjellje e qëllimshme e kërcënimeve të përsëritura drejtuar ndaj ndonjë personi tjetër që e bën personin të ketë frikë për sigurinë e tij”.
Ligji përcakton edhe dhuna tjera të bazuar në gjini ndaj grave dhe dhunën në familje, të tilla si: dhuna fizike, dhuna psikologjike, dhuna ekonomike ku viktima privohet nga të ardhurat personale dhe lihet e pafuqishme financiarisht, pastaj dhuna seksuale, ngacmimi seksual.
Ligji nën termin “grua” nënkupton edhe vajzat nën 18 vjeç.
Neni 14 thotë:
“(1) Ngacmimi seksual është çdo sjellje verbale, joverbale ose fizike e natyrës seksuale me qëllim ose pasojë të cenimit të dinjitetit të personit, veçanërisht kur krijohet një mjedis kërcënues, armiqësor, degradues, poshtërues ose ofendues.
(2) Ngacmimi seksual në Internet është veprim verbal, joverbal ose veprim tjetër i padëshiruar seksual për nga natyra, i cili ka një qëllim ose pasojë, shkelje të dinjitetit ose krijimin e një mjedisi, mënyre ose praktike kërcënuese, armiqësore, poshtëruese ose frikësuese.
Për herë të parë përcaktohen dhe ndalohen me ligj: martesa e detyruar, gjymtimi i organeve gjenitale të grave, aborti i detyruar dhe sterilizimi, trafikimi i qenieve njerëzore.
Ligji parandalim dhe mbrojtje nga dhuna ndaj grave dhe dhuna në familje, i cili hyri në procedurën parlamentare, është shumë gjithëpërfshirës dhe po miratohet për herë të parë në vendin tonë. Ai rezultoi nga rritja e dhunës ndaj grave dhe dhunës në familje. Vetëm gjatë pandemisë me koronavirusin, këtë lloje dhune u rritën për 25% të tjera.
Ligji rregullon trajtimin e institucioneve me kujdesin e duhur në mbrojtjen e grave nga të gjitha format e dhunës me bazë gjinore dhe viktimat e dhunës në familje; shërbime për mbrojtjen e viktimave; koordinimi i ndërsjellë i institucioneve dhe organizatave; masat për parandalimin e dhunës në bazë gjinore ndaj grave dhe dhunës në familje; dhe mbledhjen e të dhënave mbi dhunën në bazë gjinore ndaj grave dhe dhunën në familje.
Një nënë e dy fëmijëve që jeton në brendësi të Maqedonisë, e punësuar, me të ardhura mujore në lartësi të pagës minimale, ka qenë viktimë e dhunës fizike, psikologjike, financiare dhe seksuale nga burri i saj për një kohë të gjatë. Ajo jeton një jetë të tmerrshme, sepse nuk është në gjendje të gëzojë mundësinë ligjore për t’u strehuar përkohësisht në një qendër strehimi në komunën ku jeton, sepse atje nuk ka asnjë qendër strehimi.
“Nëse viktima vendos të largohet nga ambienti i dhunshëm dhe vendos të akomodohet në ndonjë qendër strehimi në Shkup, ajo do të humbasë punën e saj sepse të ardhurat e ulëta dhe kujdesi për fëmijë nuk e lejojnë atë të udhëtojë çdo ditë nga Shkupi në vendin ku është e punësuar në një tjetër qytet”, thonë Shoqata e avokatëve të rinj të Maqedonisë, ku viktima e ka raportuar dhunën në familje.
Shoqata mori pjesë në përgatitjen e Projektligjit për parandalim dhe mbrojtje nga dhuna ndaj grave dhe dhuna në familje dhe thekson se pikërisht me këtë zgjidhet problemi themelor, mungesën e qendrave të strehimit në pjesë të ndryshme të vendit, i cili prek të drejtat e tjera të domosdoshme të viktimave.
Grua, viktimë e dhunës në familje, do të ketë ku të shkojë pasi ta raportojë atë. Në ligj problemi zgjidhet me pranimin, strehimin e sigurt, trajtimin shëndetësor dhe ndihmën juridike të një gruaje që është viktimë e dhunës në familje e jo si më parë, të lihet në mëshirën e atij që e rreh, lidh, abuzon, dhunon viktimën.
Shërbimi i strehimit ndërhyrës për gratë, neni 51:
(1) Akomodimi ndërhyrës i viktimave në Qendër të krizave, që mund të zgjasë nga 24 deri në 72 orë, bëhet në gjendje akute të dhunës kur ekziston një kërcënim real serioz për jetën dhe shëndetin e viktimës.
(2) Përveç akomodimit, qendra e krizës ofron edhe kujdes shëndetësor, ndërhyrje në krizë dhe mbështetje për viktimat.
Shërbimi i akomodimit për përkujdesje për gratë dhe fëmijët e tyre, neni 52:
(1) Akomodimi për përkujdesje bëhet në qendrën për strehim të grave viktima të dhunës në bazë gjinore dhe fëmijët e tyre kur ka njohuri për një kërcënim real për jetën dhe shëndetin e viktimës ose në mungesë të burimeve të tjera për përkujdesje.
(2) Përveç akomodimit, në qendër viktimat marrin mbështetje psiko-sociale dhe mund të marrin trajtim për tejkalimin e traumës, përfshirje në masa aktive për punësim të viktimës me qëllim të hyrjes në tregun e punës dhe arritjen e pavarësisë financiare dhe shërbimeve të tjera në përputhje me nevojat e viktimës.
(3) Akomodimi në qendrën e kujdesit mund të zgjasë maksimumi tre muaj me mundësi zgjatje për një maksimum deri një vit.
Shërbimi për kujdesin ndaj grave viktima të dhunës seksuale, neni 53:
(1) Akomodimi për përkujdesje të viktimave të dhunës seksuale bëhet në qendër për viktima të dhunës seksuale me qëllim të pranimit dhe përkujdesjes së përkohshme të tyre.
(2) Përveç akomodimit, në qendër viktimat marrin mbështetje psiko-sociale, trajtim për tejkalimin e traumës, këshillim ligjor dhe shërbime të tjera sipas nevojave të viktimës.
(3) Akomodimi në qendër sigurohet për një maksimum prej gjashtë muajsh.
Akomodimi do të paguhet nga Ministria e punës dhe çështjeve sociale, kujdesi dhe trajtimi shëndetësor nga Ministria e shëndetësisë, ndihma juridike nga Ministria e drejtësisë, ndërsa MPB, prokuroria dhe gjykatat e ndjekin penalisht autorin e veprës.