Kthimi i Netanjahut në pushtet dhe marrëdhëniet Turqi-Izrael

Perspektiva e kthimit në pushtet të kryeministrit të zgjedhur Benjamin Netanjahu, pas fitores së tij në zgjedhjet e nëntorit, po ngre pikëpyetje mbi të ardhmen e marrëdhënieve turko-izraelite, që kishin filluar të përmirësoheshin. Marrëdhëniet mes Benjamin Netanjahut dhe presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan në të kaluarën kanë qenë të tensionuara, por sipas analistëve, ndikimi rajonal i Teheranit dhe programi i tij bërthamor, përbëjnë shqetësim për të dy vendet, raporton VOA.

Benjamin Netanjahu fitoi zgjedhjet në Izrael dhe u emërua kryeministër në një kohë që marrëdhëniet turko-izraelite kishin filluar të përmirësoheshin.

Gjatë mandatit të mëparshëm të zotit Netanjahu, ai dhe presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan shpesh fyenin njëri-tjetrin.

“Mes dy udhëheqësve ka patur një retorikë të ashpër. Kulmi u arrit në vitin 2018, pas një përpjekjeje për normalizimin e marrëdhënieve mes tyre. Por ata janë shumë pragmatikë dhe kanë qenë në pushtet për një kohë të gjatë”, thotë Gallia Lindenstrauss nga Instituti për Studime të Sigurisë Kombëtare.

Presidenti Erdogan e telefonoi shpejt zotin Netanyahun për ta uruar për fitoren në zgjedhje. Të dyja palët thanë se biseda mes tyre ishte e përzemërt.

Irani është një çështje që i bashkon dy udhëheqësit, sepse ata ndajnë të njejtin shqetësimin për rritjen e ndikimit rajonal të Teheranit dhe programin e tij bërthamor.

“Kemi një transformim të madh të marrëdhënieve mes Turqisë dhe Izraelit, që është i dobishëm për të dyja palët. Izraeli ka një problem të madh me Iranin. Zoti Netanyahu ka dyshime të mëdha për armët bërthamore iraniane. Sipas tij, ata janë afër arritjes së synimit për krijimin e forcave bërthamore. Kjo është kundër interesave jetike turke dhe do të prishte ekuilibrin ushtarak në Lindjen e Mesme”, thotë këshilltari i presidentit turk, Mesut Casin.

Benjamin Netanyahu ka nevojë për mbështetjen e disa partive politike, që analistët thonë se ndjekin politika të vijës së ashpër ndaj palestinezëve dhe mund të rrisin tensionet me zotin Erdogan, që ka shprehur një mbështetje të fortë për palestinezët. Por përparësitë e Ankarasë mund të kenë ndryshuar.

“Në të kaluarën, tradicionalisht, çështja palestineze ka qenë një provë e rëndësishme për marrëdhëniet midis Turqisë dhe Izraelit. Por mendoj se tani gjërat kanë ndryshuar. Turqia mendon se ka nevojë për mbështetjen e Izraelit dhe ka vendosur marrëdhënie strategjike me Izraelin”, thotë Asli Aydintasbas nga Instituti Brookings.

Afrimi i presidentit Erdoganit me Izraelin është pjesë e një politike më të gjerë të përmirësimit të lidhjeve në rajon. Analistët theksojnë se një pjesë e madhe e drejtuesve të vendit nuk janë ndjerë rehat me mbështetjen e fortë të zotit Erdogan për çështjen palestineze.

Për momentin, përparësitë e Ankarasë duket se janë përqendruar në bashkëpunimin me Izraelin në fusha të ndryshme, përfshirë ato të energjisë dhe të mbrojtjes.

“Turqia është e interesuar për vendosjen e bashkëpunimit ushtarak me Izraelin. Kam punuar me Izraelin gjatë shërbimit ushtarak, ne kemi bërë marrëveshje shumë të mira me Izraelin”, thotë këshilltari i presidentit turk, Mesut Casin.

Industritë izraelite dhe turke të mbrojtjes janë të pranishme në të njejtat tregje. Por çdo bashkëpunim, sugjerojnë analistët, ka të ngjarë të jetë i kujdesshëm, duke patur parasysh të kaluarën e trazuar mes dy udhëheqësve.