DASH: Qeveria e Maqedonisë me nivel të theksuar korrupsioni

Departamenti Amerikan i Shtetit në raportin më të ri mbi të drejtat e njeriut në Maqedoni ka shprehur vlerësime kritike.

Në raportin e DASH janë numëruar një varg vërejtjesh në adresë të Qeverisë së Maqedonisë si: ndërhyrja tek gjyqësori dhe mediat, ndjekja selektive e kundërshtarëve politik, si dhe nivel i theksuar i korrupsionit qeveritar dhe mos durueshmëria nga ana e policisë. 

Problemi kryesor në raport nënvizohet fakti se Qeveria nuk respekton plotësisht të drejtën dhe nuk ka linjë të qartësuar midis aktiviteteve shtetërore dhe politike. 

Sistemi i gjyqësorit karakterizohet me ndikime politike, joefikasitet, procese të zvarritura gjyqësore dhe korrupsion, etj, vlerëson raporti i qeverisë amerikane.

Si shqetësim tjetër janë të drejtat e njeriut dhe se në gjendje negative paraqitet në burgjet e vendit, ku siç thuhet policia dhe gardianët e burgjeve fizikisht maltretojnë të paraburgosurit dhe të burgosurit dhe se një pjesë e burgjeve dhe institucioneve për sëmundje mentale janë të stërngarkuara, dhe se në to kushtet janë tejet të këqija.

DASH kritikon se prolongohet e drejta e mbrojtjes juridike me kohë për të paraburgosurit dhe të akuzuarit. Në qendër të vëmendjes janë edhe komuniteti rom, të cilëve i kufizohet mundësia për të dalë jashtë shtetit dhe mundësia për të kërkuar statusin e azilit, etj.

Tensione të shpeshtuara midis maqedonasve dhe shqiptarëve

Raporti vë theksin kryesor edhe tek marrëdhëniet midis shqiptarëve dhe maqedonas, ku thuhet se marrëdhëniet midis dy bashkësive më të mëdha etnike shpesh janë të tensionuara.  
“Disa incidente ndëretnike shkaktoi protesta shtuar për të tensioneve midis dy komuniteteve më të mëdha . Shqiptarët etnikë vazhduan të ankohen për përfaqësimin e pabarabartë në ministritë e qeverisë dhe ndërmarrjet publike, edhe pse përfaqësimi etnik shqiptar është në rritje.

Sipas raportit vjetor të Avokatit të Popullit , minoritetet etnike , me përjashtim të serbëve dhe vllehve , ishin të nën-përfaqësuara në të shërbimet civile dhe institucionet shtetërore , duke përfshirë ushtrinë, policinë , shërbimet e inteligjencës , gjykatat , bankën kombëtare , të shërbimit doganor , dhe ndërmarrjet publike , me gjithë përpjekjet për rekrutimin e kandidatëve të kualifikuar të pakicave .

Turqit etnikë janë ankuar për diskriminim . Shqetësimet e tyre kryesore ishin përparimin e ngadalshëm në arritjen e përfaqësimit të barabartë në institucionet qeveritare , mungesën e komunave urbane ku turqit etnikë përbënin shumicën dhe për këtë arsye do të mund të përdorin gjuhën turke zyrtarisht.

Policia frikësoi udhëheqës të opozitës, të burgosur dhe paraburgosur politik 

Mungesa e sanksionimit të policisë është një problem shqetësues, edhe pse qeveria ka ndërmarrë disa masa për të ndëshkuar dhe dënuar pjesëtarët e policisë që janë përgjegjës për përdorimin e dhunës së tejkaluar. Ka të dhëna të besueshme se gjatë vitit Qeveria është përzier në rastet e profileve të larta duke keqpërdorur funksionin e saj dhe shfrytëzimin e pozitës zyrtare për të ndikuar tek persona zyrtar apo anëtarë partie, apo për të frikësuar edhe udhëheqës kyç të opozitës.  Në pjesën e emërtuar “Të burgosurit politik dhe të paraburgosurit” përmenden rastet kundër gazetarit Tomislav Kezharovski dhe udhëheqësit të Këshillit të Komunës Qendër, Miroslav Shipoviq, dhe se vlerësohet se proceset kundër tyre kanë nxitur reagime ndërkombëtare dhe shqetësime për drejtësi selektive.

Zgjedhjet: Alfat me rrobe civile nëpër vendvotime

Raporti i DASH vlerëson edhe procesin e zgjedhjeve duke nënvizuar me theks të veçantë zgjedhjet e fundit lokale. Në mars dhe prill janë mbajtur zgjedhjet lokale që ishin zhvilluar me tone nacionaliste. Për shembull , partitë e mëdha fushatë në mënyrë të qartë problemet nacionale dhe të drejtat etnike. Partitë e opozitës u përpoqën të kthejnë zgjedhjet lokale në një referendum kombëtar duke kritikuar endencat autoritare të aleancës në pushtet.

Fushata e zgjedhjeve lokale ka sjellë problemet e lirisë së medias në fokus të mprehtë. 

Edhe pse dita e zgjedhjeve ishte e qetë dhe paqësore , u raportuan parregullsi të konsiderueshme . Ndërsa ligji ndalon policë të hyjnë qendrat e votimit , anëtarët  e skuadrës policore ‘Alfa’ me rrobe civile ishin të pranishëm në disa qendra votimi . Ka pasur edhe raporte të parregullsive në listën e votuesve.

Vëzhguesit zgjedhorë kanë vërejtur raste të votuesve joshtetas që udhëtonin me autobus nga vendet e tjera për të votuar në Resnjë dhe në komunën Qendër të Shkupit.  Edhe pse këta individë kishin dokumente të vlefshme dhe emrat e tyre ishin në listën e votuesve , ata duket se nuk kanë jetuar ndonjëherë në Maqedoni ose të kenë pasur më parë shtetësinë maqedonase para zgjedhjeve lokale . Partitë politike : Gjatë vitit, koalicioni qeverisës ka dominuar dhe manipuluar median. 

Vetë-censura dhe presioni qeveritar ndaj medias 

Kushtetuta parashikon lirinë e fjalës dhe të shtypit , edhe pse qeveria shpesh nuk tregoi respekt për këto të drejta . Presioni i qeverisë ndaj medias ishte një problem në rritje.  Gjatë vitit shoqatat kanë kritikuar rënien e përgjithshme në lirinë e medias.

Ligji i ndalon fjalimet që nxisin urrejtje nacionale , fetare ose etnike , dhe ofron ndëshkimet për shkeljet. Individët mund të kritikonin qeverinë publikisht ose privatisht , por ka pasur raporte të besueshme që qeveria u përpoq për të penguar kritikën në media duke drejtuar blerjet e hapësirave reklamuese tek mediat proqeveritare.

Mediat dhe raportimi vazhdoi të jetë i ndarë në vija etnike dhe politike . Qeveria ishte blerësi më i madh i reklamave në vend , duke i bërë organet e medias financiarisht të varura nga të ardhurat e  Qeverisë dhe për këtë arsye mediat e tilla i`u nënshtruan presionit  duke mos paraqitur pikëpamjet kritike ndaj qeverisë.

Gjatë fushatës së zgjedhjeve lokale të marsit , Radio Televizioni i Maqedonisë ka dhënë kohë për të transmetuar për opozitën , siç kërkohet nga ligji , por ka pasur raporte që redaktorët proqeveritar kanë diktuar dhe bërë presione lidhur me transmetimet për opozitën. Raporti vlerëson edhe shqetësimet e SHGM për gjendjen e gazetarëve dhe censurimin. Gazetarët raportuan shumë më të madhe se ka vetë-censurë kur raportojnë mbi çështje të ndjeshme të qeverisë . Media private kanë pohuar se ata në mënyrë rutinore kanë pranuar telefonata nga autoritetet në nivelet më të larta të qeverisë të diktojnë se si dhe çfarë për të raportuar në lidhje me çështjet politike. Qeveria ka imponuar kufizime në qasje në raportet e internetit. Ka pasur informacione të besueshme që qeveria i vëzhgonte emailat apo bisedat në internet pa mbikëqyrje gjyqësore.