Aleati i dytë i Serbisë – Kina
Lufta në Ukrainë i ofron Beogradit një mundësi për të vazhduar dhe për të rritur politikën e tij për të zëvendësuar Rusinë me Kinën si partneri kryesor joperëndimor i Serbisë.
Derisa lufta në Ukrainë po vazhdon, Serbia po ndjen nxehtësi për shkak të lidhjeve të saj me Rusinë. Në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së, Serbia votoi në favor të rezolutës që dënonte pushtimin rus të Ukrainës dhe mbështeste integritetin territorial të Ukrainës, kështu qê Beogradi shmangu vendosjen e sanksioneve ekonomike kundër Rusisë.
Me partneritetin e saj me Rusinë nën presion, lidhjet serbe me Pekinin duken të shkujdesura. Në të vërtetë, lufta në Ukrainë i ofron Serbisë një mundësi për të vazhduar dhe për të nxitur politikën, e cila tashmë ishte shpalosur edhe para luftës, për të zëvendësuar Rusinë me Kinën si partneri kryesor joperëndimor i Serbisë. Kjo politikë është edhe më tërheqëse pasi Serbia do t’i nënshtrohet një cikli elektoral në prill të vitit 2022, duke e bërë Kinën një instrument të përsosur të promovimit të brendshëm për udhëheqjen serbe.
Që nga viti 2020, Serbia gradualisht e ka zëvendësuar Rusinë me Kinën si mikun e saj më të mirë në Lindje. Presidenti serb Aleksandar Vuçiq puthi flamurin kinez në shenjë mirënjohjeje për ndihmën mjekësore të Pekinit, por ndihma mjekësore ruse për Serbinë nuk u prit me të njëjtin entuziazëm. Ky episod tregoi se Pekini kishte burime që Moska nuk i kishte dhe ekspozoi mosbesimin e fshehur midis Serbisë dhe Rusisë. Me gjithë bisedimet për lidhjet sllave dhe ortodokse, partneriteti serbo-rus është oportunist. Moska është e vetëdijshme se Beogradi e përdor Rusinë vetëm si levë me Perëndimin, dhe Beogradi ka frikë se Moska do ta shesë atë në një pazar të madh me Perëndimin.
Më vonë në vitin 2020, Serbia u përball me protesta të dhunshme kundër bllokimit, mediat pro-qeveritare akuzuan forcat pro-ruse për nxitjen e protestave me qëllimin për të fituar favorin e Perëndimit. Po atë vit, qeveria serbe po përpiqej të zgjidhte mosmarrëveshjen e Kosovës me ndihmën e administratës Trump në Shtetet e Bashkuara. Për Rusinë, kjo nënkuptonte humbjen e mundësive në Ballkan dhe veçanërisht në Serbi, duke u kthyer drejt Shteteve të Bashkuara. Mosbesimi i thellë midis Beogradit dhe Moskës ende ekziston, megjithëse rritja e presidencës Biden e detyroi Serbinë të rindez disa nga lidhjet e saj me Rusinë. Megjithatë, pavarësisht dyshimeve të ndërsjella, të dy regjimet kanë ende një interes të përbashkët për të luftuar mospajtimin qytetar dhe “revolucionet me ngjyra”.
Lufta e Ukrainës ndryshoi gjithçka në lidhje me qasjen e Serbisë ndaj Rusisë. Nga njëra anë, Beogradi është i lidhur me Perëndimin pasi BE-ja dhe NATO e rrethojnë gjeografikisht vendin, pra partneri i saj kryesor ekonomik është BE-ja dhe regjimi joliberal serb ka nevojë për miratim politik nga Perëndimi për të qëndruar në pushtet. Nga ana tjetër, Serbia është ende e varur nga mbështetja ruse në OKB në mosmarrëveshjen e Kosovës. Për më tepër, Serbia është e varur nga gazi rus dhe në nëntor të vitir 2021, Beogradi dhe Moska ranë dakord për një çmim të favorshëm gjashtëmujor të gazit për Beogradin, i cili i duhet udhëheqjes serbe për rizgjedhje. Më e rëndësishmja, lidershipi serb është i tmerruar nga mundësia që tjetërsimi i Rusisë të zemërojë një pjesë të konsiderueshme të elektoratit prorus në Serbi dhe të shkaktojë një krizë politike.
Politika elektorale në Serbi përfiton lidhjet Kino-Serbe. Projektet kineze në vend u mundësojnë elitave serbe të ulin shirita dhe të promovojnë veten si inkurajuese të fluksit të kapitalit kinez dhe duke ndihmuar kështu ekonominë të vazhdojë në kohë të vështira. Gjatë konferencës së parë të Rripit dhe Institutit Rrugor, Ministri serb i Ndërtimit, Transportit dhe Infrastrukturës, Tomislav Momiroviç mburrej për rrugët dhe hekurudhat që qeveria serbe po ndërton me ndihmën e Kinës. Qeveria serbe nënshkroi edhe disa kontrata me kompanitë kineze në projektet e ndërtimit, duke përfshirë ndërtimin e një rruge hyrëse dhe anashkalimeve. China Road and Bridge Corporation (CRBC) do të ndërtojë një autostradë 75 kilometra si pjesë e projektit më të madh të autostradës Beograd-Adriatikun e Jugut.
E gjithë kjo nuk është asgjë në krahasim me atë që do të ndodhë kur rivaliteti kino-amerikan të arrijë në brigjet e tij. Deri më tani, Serbia ka shmangur bërjen e zgjedhjeve të vështira midis Kinës dhe Shteteve të Bashkuara për shkak të marrëveshjes së ndërmjetësuar nga Shtetet e Bashkuara të shtatorit të vitit 2020. Mund të ndodhë që zgjedhjet e vështira të Serbisë mbi lidhjet me Rusinë në mes të luftës në Ukrainë të jenë vetëm një ngacmues i asaj që do të vijë.
