Tregtia ndërmje kryesueses aktuale e BE-së, Francës dhe Maqedonisë së Veriut është në rritje të vazhdueshme
Tregtia ndërmjet Francës dhe Maqedonisë së Veriut është në rritje të vazhdueshme që nga viti 2012. Ajo arriti në 190.5 milionë euro në vitin 2019, por në terma absolutë mbetet modeste. Franca përbën më pak se 2% të importeve të vendit, krahasuar me 11.5% për Mbretërinë e Bashkuar dhe 11.4% për Gjermaninë, transmeton Portalb.mk.
Franca ka suficit tregtar prej 6.3 milionë eurosh. Eksportet franceze përbëhen kryesisht nga pajisjet e transportit, ndërsa importet përfshijnë kryesisht pajisje mekanike dhe pajisje elektrike, elektronike dhe kompjuterike. Eksportet franceze në Maqedoninë e Veriut arritën në 98.4 milionë euro në vitin 2019, plus 23.6% më shumë krahasuar me vitin 2018. Kjo e vendos Francën në vendin e 19-të ndër vendet që furnizojnë Maqedoninë e Veriut, me një pjesë tregu prej 1.5%.
Maqedonia e Veriut është klienti i 119-të i Francës. Fushat kryesore të këtyre eksporteve janë pajisjet e transportit dhe pajisjet mekanike, elektrike, elektronike dhe kompjuterike. Importet franceze nga Maqedonia e Veriut në vitin 2019 arritën në 92.1 milionë euro, 51.8% më shumë krahasuar me vitin 2018. Me një pjesë tregu prej më pak se 1%, Franca është klienti i 20-të më i madh i vendit dhe Maqedonia e Veriut është furnizuesi i 99-të më i madh i Francës.
Fushat kryesore të këtyre importeve janë pajisjet mekanike, pajisjet elektrike, elektronike dhe kompjuterike, si dhe tekstile, veshje, lëkurë dhe këpucë. Për sa i përket Investimit e huaja direkte (IHD-ve), midis 2002 dhe 2017 rezerva franceze e IHD-ve arriti në vetëm 711 milionë dollarë. Blerja më e rëndësishme ishte ajo e Ohridska Bankës nga Société Générale, ndonëse kjo e fundit u tërhoq disa vite më parë, duke përmendur si arsye tregun e vogël (Sparkasse mori pjesën e saj). Egis është mjaft aktiv në vend, veçanërisht në ofrimin e ekspertizës teknike.
E financuar nga fondet publike franceze, Egis përgatiti studimin e fizibilitetit për impiantin e trajtimit të ujërave të zeza në Shkup. Kompania franceze NGE u zgjodh për të ndërtuar sistemin e grumbullimit të ujërave të zeza me fondet e BE-së; Ky mund të jetë projekti më i madh i infrastrukturës që kanë fituar kompanitë franceze në Maqedoninë e Veriut. Egis po përgatit gjithashtu studime lidhur me mbrojtjen nga përmbytjet për ‘Cërna rekën’ dhe ka marrë detyrën të mbikëqyrë punimet në autostradën Demir Kapi-Smokvicë (Korridori 10). Pritet që Franca të bëhet një lojtar më i rëndësishëm tani, pasi qeveria e Maqedonisë së Veriut nënshkroi një kontratë me AFD në vitin 2021.
Prania ekonomike franceze në Ballkanin Perëndimor karakterizohet kryesisht nga kompani të mëdha, si Michelin, Egis, Alstom dhe Vinci, të tërhequra nga investime të mëdha dhe kontrata të konsiderueshme publike, dhe nga NVM-të që kanë gjetur një vend pothuajse të rastësishëm, kryesisht në prodhimin e mallrave të eksportuara jashtë BP. Sfidat për operatorët ekonomikë francezë në rajon pasqyrojnë këtë shpërndarje: tregje të vogla dhe të fragmentuara kombëtare për kompanitë e mëdha dhe nevojën për mbështetje të përshtatur për NVM-të.
Ndërkohë që kompanitë franceze kishin qenë prej kohësh aktive në Ballkanin Perëndimor, prania e shtuar e AFD-së ka siguruar mbështetje shtesë financiare dhe mbështetje teknike për iniciativa të qëndrueshme për t’u bërë projekte të maturuara. Memorandumi i mirëkuptimit me Bankën Botërore dhe KfW dhe hyrja në Kornizën e Investimeve të Ballkanit Perëndimor (WBIF) i ka lejuar AFD-së të ketë ekspozim më të gjerë ndaj mundësive që ofron rajoni, si dhe të bashkojë burimet financiare dhe njerëzore.
Për hapat e ardhshëm, sfidat mbeten në konsolidimin e rritjes aktuale franceze në Ballkan. Këto investime të mëdha të bëra tashmë nga grupet franceze në rajon kanë potencialin për të udhëhequr një bashkëpunim më të gjerë me nënkontraktorët francezë të SME-ve. Duhet të vendosen mekanizmat e duhur për të identifikuar, krijuar dhe mbështetur në përputhje me rrethanat integrimin e tregjeve të Ballkanit Perëndimor në zinxhirët e vlerës dhe furnizimit të drejtuar nga Franca. Shumë aktorë francezë, pasi të përfundojë faza e investimeve në infrastrukturë, do të merren me fazën e operacioneve dhe më pas do të kalojnë në zinxhirin e vlerës. Është në këto kushte që një strategji për BP6 – që përfshin riforcimin, sinergjinë me Planin Ekonomik dhe Investues dhe projektin e tij 10 Flagships, dhe në harmoni me Tranzicionin e gjelbër – mund të jetë me interes strategjik. Ndër rekomandimet është të shfrytëzojhet mundësia e Presidencës franceze të Këshillit në vitin 2022 për të përgatitur një Strategji Gjithëpërfshirëse të Prezencës Ekonomike Franceze në Ballkanin Perëndimor që është në përputhje me Strategjinë e Zgjerimit të BE-së; për ta plotësuar atë me një plan aksional dhe buxhet të duhur që lidhet me Kornizën financiare të BE-së 2021-2027 dhe fondet IPA III.
