Leksionet e mësuara gjatë pandemisë Covid-19
Sot ndodhën shumë gjëra që nuk i kemi dëgjuar, nuk i kemi parë. Këto janë lajme të mira dhe të bukura. Sot ka shumë prindër që janë zgjuar të shëndetshëm, kanë ngrënë mëngjes me fëmijët e tyre. Ka shumë pacientë me kancer që kanë mundur sëmundjen. Ose, kush e di se sa të sapolindur qeshën për herë të parë në këtë botë. Kjo nuk është botuar në lajme, por është e vërtetë, e botuar në jetën tonë. Sa jemi të vetëdijshëm për këtë? Varet nga ne, nga fusha jonë e perspektivës.
Veçanërisht diçka që është e pranishme tek unë tani, është vetëm “momenti”. Ky moment, trupi im, frymëmarrja ime, aroma që ndiej, tingujt që dëgjoj dhe nëse hap sytë, kjo është gjithçka që shoh. Kjo është e gjitha, është e thjeshtë. Gjithmonë ia kam thënë vetes. Ndërsa bota nuk po e thoshte.
Virusi ka origjinën nga ai vend; është një armë biologjike; është një lojë politike; unë besoj në atë; unë nuk besoj; me siguri e kemi kaluar këtë virus më parë; duhet të jeni më produktiv gjatë kësaj periudhe; do të kemi mësim online; kemi qenë në karantinë për kaq shumë ditë; nuk do të kemi më kontakt fizik; kaq shumë raste në atë qytet; aq i sëmurë, aq i shëruar; dhe qindra fjali, supozime të tilla. Burimi është pasiguria, burimi është dëshpërimi.
Sa herë që i dëgjoj këto fjali, e njëjta pyetje më vjen në mendje: A e shihni sa i brishtë është vendi ynë? Kufijtë për të cilët bëhen luftëra nuk kanë kuptim në kohën e virusit. Shtetet dhe qeveritë përgjegjëse për të na mbrojtur po dështojnë aq shpejt. Sistemet ekonomike me analizë të thellë dhe kompleksitet që njerëzit “normalë” nuk mund t’i kuptojnë, shkatërrohen nga vetëm një epidemi. Duke pasur parasysh kërcënimin real për mbijetesën, kufijtë, kombet, llogaritjet e normave të interesit befas bëhen të parëndësishme. Perspektiva jonë, të cilën ne e vendosim në krye të botës së gjallë, kthehet përmbys vetëm nga një virus. Vetëm me një pikë të panjohur.
Kishte rekomandime. Nën titullin “kalimi i shëndetshëm i kësaj periudhe”. Si? Si u ndien njerëzit kaq të gatshëm dhe kur përjetuan këtë që të japin rekomandime? Apo të gjithë e kalojmë të njëjtën rrugë pa përvojë, eksitim dhe ankth. Jeta është pasiguri, këtë e mësova. Besova, e dija, por tani e kam dëshmuar dhe tani e kam provuar. Jeta është e tashmja. Çfarëdo që e përjetuam si të parëndësishme, bota na e goditi në fytyrë. Na kujtoi të kujdesemi për të dashurit tanë, të harruarit, madje edhe për ata që nuk i njohim. Na kujto sa e çmuar është të jemi në gjendje të marrim çdo frymë, pa frikë. Na kujtoi se është një privilegj të prekësh botën pa frikë dhe pa menduar. Ne kemi parë që nëse njerëzit nuk ndikojnë në natyrë, ajri dhe uji pastrohen vetë. Ishte koha që bota të merrte frymë pa njerëz.
Ashtu sikur një pemë që jep fryte, vendimet merren vetë. Ne nuk mund të falim askënd duke thënë: “Eja”. Kur të mbarojë koha e vuajtjeve, kur të hapet një hapësirë në zemrat tona, ajo do të falet. Duhet duhet durim, duhet pritje. Ne jemi krijesa të vogla egoiste, arrogante, edhe kur kemi qëllime të mira. Nga ana tjetër, jeta me bujarinë, kompleksitetin dhe madhësinë e saj të pafund është shumë më tepër sesa mund të kuptojmë.Nuk mund të hamë me yor ushqimin që nuk na pëlqen. Kur këmbët tona të kthehen mbrapa, ne nuk do ta kalojmë rrugën. Ne nuk mund të gjejmë guxim kur zemra jonë nuk është e gatshme. Pritjet e kulturës popullore, për t’i bërë mbaruar gjërat më shpejtët, për të qenë të shpejtë, na komplikojnë aq shumë sa harrojmë të japim kohë ose t’ja lëmë kohës. Në fakt, ne e bëjmë këtë duke ditur se duhet kohë që plagët të shërohen, të lehtësohen dhimbjet, të forcohet zemra dhe të shohin dëmin që na është bërë.
Pajtohuni, jini të vetëdijshëm për pashmangshmërinë e pleqërisë, sëmundjes dhe vdekjes. As ju dhe as unë nuk kemi kontroll. Ne nuk mund ta menaxhojmë me jetën. Ne kërcejmë sipas ritmit që dëgjojmë. Ndonjëherë e dijmë koreografinë, ndonjëherë e njohim vetëm muzikën, ndonjëherë të dyjat, ndonjëherë asnjërën as tjetrën. Është e rëndësishme atëherë të mos humbemi. Por të vazhdojmë me kërcimin dhe ti dorëzohemi ritmit të jetës.
Ajo që keni është vetëm ky moment. Jepni të drejtën momentit. Shijo momentin. Kënaquni në atë që bëni, në emocionin që ndjeni, dorëzohuni në këtë momentin që po përjetoni tani. Pa llogaritje për momentin e ardhshëm. Qëllimi i jetës nuk është atje diku, larg, pas kaq shumë muajsh ose pas kaq shumë vitesh, është tani dhe këtu. Perceptoni të gjitha gjërat përreth jush sikur i perceptonit për herë të parë. Me atë eksitim dhe ato emocione. Çdo moment është i ndryshëm nga tjetri, çdo moment është i rëndësishëm, i veçantë dhe unik. Ky moment është një dhuratë për ju. Nuk ka rëndësi nëse ju pëlqen apo jo. Edhe lumturia edhe pikëllimi janë një dhuratë për ju. Ajo që përcakton përvojën është mendja juaj, përvoja juaj dhe perceptimet tuaja. Mundohuni të mos e përcaktoni dhe thjesht të jetoni ashtu siç është. Pa u arsyetuar dhe pa menduar. Momenti që po përjetoni tani quhet jetë. Jepni të drejtën këtij momenti që t’i jepet e drejta për jetën tuaj.
Njerëzit janë këmbëngulës, ata nuk dorëzohen lehtë. Nëse jetoj tani:
Unë e di që paraardhësit e mi kanë kaluar shumë luftëra, epidemi, sëmundje, tërmete, katastrofa, uri, migrime, masakra, vështirësi, varfëri, pikëllim, dhimbje, zemërim dhe duruan dhe vazhduan pavarësisht nga të gjitha pashpresat që përjetuan. Ata dhanë një mundësi tjetër për një pikë lumturie dhe buzëqeshje. Ne jemi një vepër e paçmuar e bindjes së atyre paraardhësve. Dhe unë do të vazhdoj për atë arsye. Për shkak të bindjes se unë do të shoh ylberin pas shiut.
Berna Beba Hamzai, me këtë ese, është fituese e vendit të tretë në Konkursin për esenë më të mirë, që është aktivitet i projektit “Të rinjtë gjithmonë aktiv, edhe në kohë sfiduese”, i cili implementohet nga Instituti për Lidership dhe Politika Publike, kurse mbështetet nga Ambasada Britanike në Shkup.
