Vendet e Ballkanit në faza të ndryshme të integrimit në BE

Caku i orientimit të vendeve të Ballkanit Perëndimor është anëtarësimi në Bashkimin Evropian, por vendet e këtij rajoni nuk kanë bërë hapa të njëjtë në rrugën e integrimeve evropiane dhe për më shumë, rruga e Kosovës drejt BE-së është më delikate dhe më specifike, vlerësojnë njohësit e integrimeve evropiane.

Sipas tyre, në rast se Strategjia e Zgjerimit e BE-së merret si pikë reference, aty mund të shihet një lloj i grupimeve të vendeve, sipas nivelit të avancimit në rrugën drejt Bashkimit Evropian.

Taulant Kryeziu nga Instituti i Kosovës për Politika Evropiane (EPIK), thotë për Radion Evropa e Lirë, se aktualisht, në kuadër të Ballkanit Perëndimor janë dy liderë që prijnë për sa i përket avancimit në rrugën drejt BE-së, Mali i Zi dhe Serbia, të cilët i kanë hapur negociatat për anëtarësim me Bashkimin Evropian dhe atyre u është përmendur viti 2025, si mundësi e anëtarësimit. Por, sipas tij, Serbisë i mbetet kusht Kapitulli 35, që nënkupton normalizimin e plotë të marrëdhënieve me Kosovën. Në grupin e dytë janë Maqedonia dhe Shqipëria, ndërkaq të fundit janë Bosnjë e Hercegovina dhe Kosova.

Sipas tij, pas Marrëveshjes së Greqisë dhe Maqedonisë së Veriut për emrin e kësaj të fundit, tashmë është krijuar një moment i mirë për Maqedoninë e Veriut në rrugën e integrimeve të saj evropiane, por jo edhe për Shqipërinë.

Ai ka shtuar se Kosova ende nuk ka arritur të krijojë parakushtet për të aplikuar për statusin e kandidatit për anëtarësim në BE, përkundër, sipas tij, zotimit publik të koalicionit aktual qeverisës në Kosovë se do të aplikojnë për këtë status në fund të vitit 2018 .

Ngjashëm e shpreh mendimin edhe profesori i të Drejtës Evropiane, Emrush Ujkani. Duke folur për Radion Evropa e Lirë, ai ka theksuar që në pozicionin më të mirë në rrugën e integrimeve evropiane gjendet Mali i Zi dhe Serbia, që pasohen nga vendet që janë afër hapjes së negociatave për anëtarësim në BE.

Njohësit e integrimeve evropiane vlerësojnë se mosnjohja e Kosovës si shtet nga pesë vende anëtare të Bashkimit Evropian, do të krijojë probleme shtesë dhe vendimtare në rrugën e integrimeve evropiane për Kosovën.

Kryeziu thotë se vendet e BE-së që nuk e kanë njohur Kosovën, nuk mund ta pengojnë vetëm vendimin për liberalizimin e vizave.

Ndërkaq, profesor Ujkani shpreh mendimin që përveç asaj se sa kanë bërë vendet e Ballkanit Perëndimor, veç e veç, për të ecur para në integrimet evropiane, në këtë proces duhet parë edhe përkushtimin e vet BE-së.

Sidoqoftë, njohësit e integrimeve evropiane kanë ripërsëritur se Kosova mbetet vendi i fundit i rajonit në rrugëtimin e saj drejt Bashkimit Evropian.

Deri më tash Kosova ka arritur vetëm Marrëveshjen për Stabilizim Asociim, e cila ka hyrë në fuqi në prill të vitit 2016. Por, sipas tyre, niveli i zbatimit të saj është i dobët. Siç kanë thënë ata, një e treta e planit kombëtar, lidhur me reformat të cilin e ka paraparë Qeveria e Kosovës, nuk ka arritur të adresohet. Gjithashtu, në kuadër të agjendës evropiane, nga 22 reformat kyçe që dalin nga MSA-ja dhe që ishin paraparë të përfundojnë në vitin 2017, deri më sot janë adresuar vetëm pesë prej tyre.