“Ofensiva” e fundit nga Sofja ka vështirësuar ambientin për ndryshime kushtetuese

Zhvillimet e fundit i kanë bërë negociatat të distancuara dhe për shkak të tonit neutral që ka marrë Bashkimi Evropian në lidhje me ofensivën bullgare ndaj Maqedonisë, euroskepticizmi do të marrë “viktima” të reja në anën e tij.

Kur u përmend për herë të parë kërkesa e Bullgarisë për ndryshime kushtetuese, përkatësisht përfshirja e bullgarëve në Kushtetutën e Maqedonisë, shumë menduan se ishte një kusht që mund të përmbushej lehtësisht. Nuk duhet të jetë problem t’i jepet një komuniteti pakicë një vend në aktin kushtetues pasi ai tashmë përmban katër komunitete të tjera pakicë përveç popullit maqedonas. Por nëse vjen nën presionin e një fqinji të cilin e keni menduar se është miku juaj, atëherë futet në lojë rezistenca. Ajo personale dhe shoqërore.

Të thuash tani, në këtë moment, se shteti dhe shoqëria janë kundër futjes së bullgarëve në Kushtetutë, është një pretendim që mund të jetë afër së vërtetës. Sepse ngjarjet e fundit me incidentin në Ohër  dhe mënyra se si Bullgaria iu afrua dhe e shfrytëzoi atë për agjendën e saj antimaqedonase, nuk la asnjë simpati te askush për ndryshimin e kërkuar kushtetues.

Kjo, nga ana tjetër, e vështirëson pozitën e Qeverisë, sa që realizimi i një operacioni të tillë politik do të ishte një mision i pamundur. Në rrafshin politik, një Waterloo e vërtetë, pas së cilës edhe qeveria, por edhe socialdemokratët si parti udhëheqëse në pushtet, nuk do të mund të mblidhen më. Ashtu si Napoleoni që shkoi në betejë i sigurt se sukseset e tij të mëparshme do ta çonin në një fitore të re, dhe përfundoi i çarmatosur dhe i mundur.

Qeveria po përballet tashmë me zemërimin e publikut, por edhe më shumë me shantazhe në parlament jo aq të zhurmshme dhe të dukshme sa ato bullgare, por janë të barabarta në intensitet dhe vënë në dyshim mbijetesën e saj nëse nuk ndërhyjnë sërish faktorët ndërkombëtarët për të ndalur ose frenuar oreksin e Aleancës për Shqiptarët dhe Alternativës.

A do të hyjë Aleanca për Shqiptarët?

Pra, hyrja e mundshme e Aleancës për Shqiptarët në Qeveri është vetëm një kartë e hedhur në lojë me një përfundim jashtëzakonisht të pasigurt. Sepse, edhe me hyrjen e Aleancës në Qeveri, numri i votave të mundshme “PËR” të ndryshimeve kushtetuese do të rritet nga 64 në 72, që është sërish i pamjaftueshëm dhe shumë larg 80 votave të nevojshme.

Veç kësaj, uniteti i qeverisë, i cili tashmë është prishur nga hezitimet e Pavle Trajanovit nga Lidhja Demokratike, i cili kërkon që partitë shqiptare të mos kenë më shumë se 25% ministra në Qeveri, të miratohet një ligj zgjedhor me një njësi zgjedhjore, të futet reciprociteti nga Bullgaria për pakicën maqedonase atje, mund të tronditet edhe më shumë për shkak të antagonizmit që mbizotëron mes partive shqiptare, të cilat do të ishin së bashku në pushtet.

Veç kësaj, hyrja e Aleancës për Shqiptarët do të nënkuptojë automatikisht një mini-rikonstruim të qeverisë, që është stres për partitë edhe në rrethana të rregullta, e jo tani kur garnitura qeverisëse është nën presion të madh për prezencën e korrupsionit, gjyqësorit të partizuar dhe nga fraksionet e shumta në kampusin shqiptar të organizuar në të ashtuquajturin „grupi i zjarrit“ i cili mban në shënjestër lojtarët kyç të Ali Ahmetit në pushtet, Artan Grubin dhe Bujar Osmanin.

Burimi: skopje1.mk

Do të jetë një surprizë dhe virtuozitet i vërtetë politik nëse Kovaçevski në rrethana kaq komplekse arrin të mbledhë 80 vota në parlament për të kaluar ndryshimet kushtetuese. Në të njëjtën kohë, është e rëndësishme të theksohet se në këtë moment thjesht përmendja e ndryshimeve kushtetuese do të jetë si të hedhësh një shok-bombë nga e cila të gjithë do të ikin. Për këtë fajin e ka sigurisht Bullgaria, sepse u përpoq ta ngrejë incidentin në Ohër në një konflikt ndërshtetëror, kurse në Maqedoni të rindez diskutimin nëse kërkesat bullgare kanë fund apo ky është vetëm fillimi i tyre.

Prandaj, nëse ka pasur ndonjë skenar nga fqinji lindor apo instalimet e tij për të destabilizuar skenën politike në Maqedoni gjatë kësaj periudhe, atëherë ky skenar është realizuar në “kohën e duhur”, sepse tani duhej të fillonin konsultimet paraprake për ndryshimet kushtetuese. Me përfundimin me sukses të këtij procesi, Maqedonia në fillim të vitit të ardhshëm duhej t’i kishte filluar negociatat thelbësore për anëtarësim në Bashkimin Evropian.

Sjellja e Bullgarisë, megjithatë, zhgënjeu edhe optimistët më të mëdhenj, të cilët ishin të prirur të besonin se kjo do të ishte pengesa e fundit. Përgënjeshtrimi është dhënë nga vetë Bullgaria, duke instrumentalizuar një rast përleshjeje, duke shumëzuar dëmet me hapa të ekzagjeruar diplomatik si ndalimi i ambasadorit dhe miratimi i një deklarate të Komisionit parlamentar për Politikë të Jashtme se Maqedonia i kishte shpallur luftë Bullgarisë.

Aty ka fluturuar edhe avioni ushtarak, i njëjti me të cilin, në shenjë miqësie dhe fqinjësie të mirë, kreu i Forcave të Armatosura bullgare po vinte për të marrë kolegun e tij maqedonas në aeroportin e Shkupit dhe për të shkuar së bashku në takimet e NATO-s në Bruksel.

Humbja e besimit

Deklarata në disa mënyra tregon vendosmërinë e Sofjes zyrtare për të shfrytëzuar incidentin, djalin e plagosur dhe familjen e tij për planet e saj, për të kolektivizuar fajin e mbarë vendit, për t’i shkaktuar dëme të pariparueshme qeverisë në Shkup, kurse operacionin për ndryshimet kushtetuese ta bënte të pamundur.

Një ditë, historia me siguri do të tregojë nëse Bullgaria donte ta kthente rampin që ia vuri rrugës së Maqedonisë së Veriut drejt Bashkimit Evropian, ta shndërronte atë në një perde të hekurt pas së cilës mund të realizonte skenarët e saj të ardhshëm.

Deklaratat e shefit të diplomacisë, Bujar Osmani, dhe nisja e tij në panik në Bullgari për vizitë diplomatike-mjekësore te djali i plagosur, nga ana tjetër, forcoi bindjen e opinionit vendas se diplomacia maqedonase nuk ishte në lartësinë e detyrës, madje lejoi të futej në skenarin bullgar ku vetëm njëri është fajtor dhe duhet të korrigjojë gabimet, kurse pala tjetër është e pafajshme. Madje, edhe kur Angel Xhambaski në mes të Shkupit thërret parulla negative në drejtim të Maqedonisë.

Përpjekja për të qetësuar pasionet që erdhën papritur nga Sofja përmes mesazheve konstruktive të ministrit të tyre të Punëve të Brendshme Ivan Demerxhiev dhe kthimit të ambasadorit Angel Angelov, i dhanë një kthesë të re zhvillimeve për momentin. Por çfarë të bëjmë me besimin e humbur dhe a do të përdoret çdo incident në të ardhmen nga pala bullgare për një time out të proceseve integruese evropiane të Maqedonisë dhe të gërryejë më tej besimin e publikut maqedonas për kornizën negociuese që erdhi nga Brukseli nëpërmjet Sofjes?

Dhe po, në këtë artikull kemi shpenzuar shumë rreshta për zhvillimet e fundit mes Maqedonisë dhe Bullgarisë, por kjo është e kuptueshme sepse ky shtrëngim i marrëdhënieve ka kontribuar në zvogëlimin e kapaciteteve të Qeverisë për të kaluar ndryshimet kushtetuese në parlament dhe i gjithë ky operacion u shndërrua në një Waterloo për Kovaçevskin dhe ekipin e tij.

Qeverisë i janë hequr të gjitha aset nga mëngët në realizimin e pjesës kyçe të kornizës negociuese – përfshirjes së bullgarëve në Kushtetutë dhe e kanë lënë në një hapësirë ​​boshe pa mundësi për të gjetur argumente për pranimin e kërkesës bullgare. Sidomos pas pretendimeve të deputetit bullgar Daniel Lorer se në fakt një shtetas bullgar është një nga sulmuesit e Hristijan Pendikov, gjë që i jep një dimension krejt tjetër incidentit në fjalë.

Nëse ndryshimet kushtetuese nuk do të kenë sukses, sigurisht që mund të çojë në zgjedhje të parakohshme. Dështimi i qeverisë për të marrë dy të tretat e mazhorancës për projektin e saj kyç mund të interpretohet edhe si mungesë besimi në politikat e saj, gjë që i lë hapësirë ​​opozitës të shtyjë fort për zgjedhje të reja parlamentare.

Varianti më ekstrem do të ishte që Qeveria, në përpjekje për të shmangur përkeqësimin e mëtejshëm të atmosferës politike, të përdorë taktikë sa kohë të jetë e mundur dhe të mos e nxjerrë në skenën politike këtë çështje të ndezur. Të dy variantet janë të pafavorshme për qeverinë, sepse në anën tjetër është faktori ndërkombëtar që avokon për uljen e tensioneve në Ballkan dhe pret që qeveria t’i hyjë realizimit të operacionit për ndryshimin e Kushtetutës.

Re mbi të ardhmen evropiane

Është gjithashtu mjaft e sigurt se Perëndimi do të dëshirojë të luajë i sigurt dhe se është i vetëdijshëm se Kovaçevski nuk e ka fuqinë politike të paraardhësit të tij për të marrë vota edhe nga partia politike VMRO-DPMNE. Por është e sigurt edhe se Mickoski, pasi ka mësuar nga përvoja e mëparshme në vitin 2018/2019 me votimin e një pjese të grupit parlamentar të VMRO-DPMNE-së kur janë votuar ndryshimet kushtetuese për emrin, këtë herë nuk do të lejojë deputetët t’i largohen nga kontrolli dhe të votojë “pro” amendamenteve të reja kushtetuese. Lideri i VMRO-DPMNE-së e di se një tjetër “incident” i tillë brendapartiak do të vulosë karrierën e tij të liderit dhe do ta dërgojë atë në analet e historisë së partisë.

Këto re mbi të ardhmen evropiane të Maqedonisë nuk do të kalojnë së shpejti. Bullgaria do të shkojë në zgjedhje më 2 prill dhe megjithëse publiku këtu parashikon se tema qendrore e fushatës do të jenë marrëdhëniet me Maqedoninë, është më realiste që Bullgaria të vazhdojë të diskutojë çështjet e saj të brendshme në fushatë: nevojën për stabilizim politik, korrupsionin, energjinë, veton holandeze dhe austriake për anëtarësimin në Eurozonë, ndërsa tema jonë do të kalojë në periferi të narrativës parazgjedhore.

Por sido që të jetë, nëse zgjedhjet e prillit nuk rezultojnë me shumicë dhe qeverisje të qëndrueshme në Bullgari, kjo do të jetë e pafavorshme për Maqedoninë, sepse zyrtarët e përkohshëm shtetërorë nuk kanë të njëjtën përgjegjësi si të zgjedhurit në drejtim të politikës së jashtme.

Festimi i ditëlindjes së Goce Dellçevit nesër do të jetë lakmusi se në cilin drejtim do të lëvizin marrëdhëniet mes Shkupit dhe Sofjes dhe në cilën kartë do të luajë qeveria maqedonase. Ndonëse dialogu me Brukselin është më intensivi deri më tani, zhvillimet e fundit i kanë bërë negociatat të distancuara dhe për shkak të tonit neutral që ka marrë Bashkimi Evropian në lidhje me ofensivën bullgare ndaj Maqedonisë, euroskepticizmi do të marrë “viktima” të reja në anën e tij.

Burimi: Respublica