Për BE-në zgjerimi nuk është më një rrugë njëkahëshe
Pushtimi rus i Ukrainës dhe ndryshimi i peizazhit aktual gjeopolitik kanë çuar në realizimin se interesi strategjik i BE-së për një mjedis të qëndrueshëm dhe të sigurt në fqinjësinë e saj të afërt duhet të shkojë përtej asaj se kush do të jetë anëtari i ardhshëm, shkruan Euractiv, transmeton Portalb.mk.
Në pjesën më të madhe për shkak të luftës, procesi i zgjerimit të BE-së është ringjallur papritur pas gati një dekade stagnimi.
Në fillim të këtij viti, zyrtarët e lartë të BE-së thanë se situata aktuale demonstroi nevojën për të përshpejtuar procedurat të cilat Komisioni i mëparshëm Juncker në thelb i ndaloi.
“Kohët po ndryshojnë, në kuptimin që Evropa gjithashtu mund të ofrojë gjëra dhe jo gjithmonë të kërkojë, dhe nganjëherë ofron punë më mirë se kërkesat,” tha Komisioneri i Zgjerimit Oliver Varhelyi pas prezantimit të raporteve të zgjerimit të këtij viti.
Ndërsa disa vende panë një ndryshim të lehtë përpara në disa fusha, nuk pati ndryshime reale në vlerësimet e këtij viti.
I pyetur nëse sheh progres të prekshëm të bërë gjatë viteve të fundit, Varhelyi ishte më pozitiv, duke deklaruar, “duke parë raportet; të gjithë janë në ekuilibër, kështu që ne po bëjmë përparim.”
“Sigurisht, ka probleme me secilin vend kandidat, por kjo është natyra e raporteve, ne gjithmonë parashtrojmë fushat ku kemi nevojë për më shumë,” tha komisioneri i zgjerimit.
“Megjithatë, ne nuk mund të harrojmë për kontekstin krejtësisht të ndryshëm gjeopolitik në të cilin po punojmë në këtë moment, dhe ai kontekst gjeopolitik gjithashtu ka mundësi,” shtoi ai.
Në ndryshim e sipër
Pasi udhëheqësit e BE-së në qershor i dhanë statusin e kandidatit Ukrainës dhe Moldavisë si një sinjal solidariteti, dhe vendet anëtare në korrik ndezën dritën jeshile për fillimin e bisedimeve të anëtarësimit të vonuara me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë, raporti i këtij viti është i fundit që fokusohet vetëm në Ballkanin Perëndimor.
Vendimi për të rekomanduar dhënien e statusit të kandidatit për Bosnje dhe Hercegovinën befasoi shumë njerëz, jo vetëm pasi raporti i këtij viti vuri në dukje shumë pak përparim.
Por Komisioni Evropian shpreson se dhënia estatusit kandidat, e shoqëruar me tetë kushte, do të motivojë autoritetet e Bosnjës që të rregullojnë shtëpinë e tyre.
“Bosnja ka një pikë për të provuar se ata do t’i bëjnë gjërat ndryshe,” tha Varhelyi, duke shtuar se kjo nuk është një ofertë për klasën politike, por për vendin.
Mbetet për t’u parë nëse udhëheqësit e BE-së do t’i përgjigjen rekomandimit, i cili ka të ngjarë të merret në konsideratë në dhjetor, me të njëjtin pozitivitet si ata ndaj ofertave të Ukrainës dhe Moldavisë.
Megjithatë, do të ishte një shans për të rritur moralin boshnjak pas vitesh në dhomën e pritjes dhe duke u kërcyer nga Kievi dhe Kishineu.
Fqinjët dhe aleatët
Disa vende anëtare të BE-së kanë argumentuar se BE-ja nuk ka qenë mjaft e vendosur me vendet kandidate gjatë viteve. Por situata aktuale në Ukrainë dhe goditjet e vazhdueshme të shpatave nga Moska kanë rritur rëndësinë në rritje të Ballkanit Perëndimor.
Për rritjen e sigurisë në BE dhe fqinjët e saj, solidariteti është bërë thelbësor, së bashku me përafrimin me politikën e jashtme dhe të sigurisë të bllokut në afat të gjatë, përballë Rusisë dhe Kinës.
Serbia ka mbajtur tradicionalisht një pozicion neutraliteti në lidhje me NATO-n dhe Rusinë, por gjithnjë e më shumë pritet të zgjedhë një anë mes presionit në rritje nga të dyja palët.
“Nëse shikoni sundimin e ligjit, ata kanë përparuar tani, por shtrirja e Politikës së përbashkët të jashtme dhe e sigurisë është një çështje. Për mendimin tim, është e qartë se shtetet tona anëtare, në situatën aktuale gjeopolitike në të cilën ndodhemi, i kushtojnë vëmendje të madhe kësaj çështjeje”, tha Varhelyi.
Beogradi, megjithatë, vazhdon të mos përputhet me sanksionet dhe ka konfirmuar se nuk ka ndërmend ta bëjë këtë në të ardhmen.
“Ne e kuptojmë pozicionin shumë specifik dhe të veçantë në të cilin ndodhet Serbia, por ne kemi nevojë për mbështetjen e tyre dhe kemi nevojë për ndihmën e tyre, dhe ka mënyra për ta bërë këtë,” tha ai.
“Kjo është çështje aleancash. Ne e konsiderojmë Serbinë si aleaten tonë”, shtoi ai.
Turqia kthehet në agjendë
Pas raportimeve, Turqia është shfaqur si një vend kyç me Ankaranë që luan ndërmjetësin në marrëveshjen e grurit me Ukrainën dhe synon të jetë arbitri midis Kievit me Moskën, si dhe Armenisë me Azerbajxhanin. Për më tepër, roli i saj vendimtar, por antagonist në sigurinë dhe migrimin në Mesdheun lindor do të thotë se ata duhet të kenë një vend në tryezë.
“Ne i shohim tensionet dhe Këshilli Evropian ka qenë shumë i qartë se ne jemi gati të kemi marrëdhënie të mira me Turqinë, por ne duhet të shohim që këto veprime nxitëse të ndalen dhe mesazhet tona janë shumë të qarta nga raporti,” tha Varhelyi.
Por për herë të parë, raporti i këtij viti i zgjerimit përmend rëndësinë strategjike të marrëdhënieve të mira me Turqinë, diçka që Varhelyi nënvizon.
“Ne gjithashtu duhet të kuptojmë nga brenda se Turqia është një aleat kyç i NATO-s, Turqia është gjithashtu një lojtar shumë i rëndësishëm rajonal, të kesh Turqinë në anën tonë është në interesin tonë”.
“Kjo do të thotë se ne do të vazhdojmë të angazhohemi me Turqinë, natyrisht, duke mos u turpëruar të tërheqim vëmendjen e tyre ndaj problemeve që ne shohim, si konfrontimi i drejtpërdrejtë me të paktën dy nga vendet tona anëtare dhe nevoja për të adresuar operacionet e kthimit të emigrantëve. në përputhje me deklaratën e Turqisë dhe marrëveshjet dypalëshe të lidhura me Libinë”, shtoi ai.
Ndërsa këto çështje janë shumë të pranishme, është e nevojshme të kuptohet se marrëdhënia mes Ankarasë dhe BE-së ka rrënjë shumë të thella, përfundoi ai.
