Katër komuna të Maqedonisë së Veriut i dëgjuan të rinjtë dhe filluan të realizojnë idetë e tyre ekologjike
Kontejnerë të rinj dhe shtigje për biçikleta në Kumanovë, çati fotovoltaike në Çair, seleksionim dhe pastrim i mbeturinave dhe parkingje të reja për biçikleta në Aerodrom, si dhe parqe të reja dhe më shumë gjelbërim e më pak vetura në Kisella Vodë. Këto janë projektet në të cilat po punohet dhe të cilat i kërkuan të rinjtë nga katër komunat e përmendura para zgjedhjeve lokale të vitit të kaluar, përmes projektit “Aktivizmi Rinor Digjital për Komuna të Gjelbra” zbatuar nga organizata qytetare Go Green, raporton Meta, përcjell Portalb.mk.
Angazhimet për një mjedis më të pastër, reduktimin e mbetjeve dhe përmirësimin e kushteve të jetesës janë synimet kryesore që aktivistët e rinj ekologjikë i venë në pah. Vitin e kaluar ata krijuan kërkesa të të rinjve për gjashtë komuna të gjelbra, të cilat më vonë u nënshkruan me sukses me 18 kandidatë për kryetarë nga këto komuna në formën e një Memorandumi Bashkëpunimi. Këtë vit bashkëpunimi vazhdoi me katër komuna dhe përvoja dhe njohuritë e tyre nga ky proces do të digjitalizohen duke krijuar kurse interaktive online për gjeneratat e ardhshme.
“Dëshirojmë që fokusi më i madh të jetë forcimi i organizatave rinore me njohuri për mjedisin jetësor. Planifikojmë të veprojmë së bashku për të nxitur të rinjtë dhe komunat që të ndërmarrin veprime të përbashkëta dhe të bashkëpunojnë në proceset e vendimmarrjes për mjedisin jetësor. Presim që të krijohen praktika të mira midis pushteteve vendore dhe të rinjve për çështjet lokale që kanë të bëjnë me mbrojtjen e mjedisit jetësor dhe ndryshimeve klimatike. Ky aspekt është i rëndësishëm sepse ndryshimet klimatike kërkojnë qasje ndërdisiplinore dhe pavarësisht se në çfarë domeni operojnë organizatat rinore, ato duhet të gjejnë lidhjen me ndryshimin e klimës në mënyrë që së bashku të kemi ndikim më të madh”, tha Arta Qerimi, koordinatore në projektin Go Green.
Në Komun Kumanovë, në kuadër të iniciativës së përpjekjeve të të rinjve, në rrugën “11 Nëntori” janë vendosur dhjetë kontejnerë dhe 16 kontejnerë në fshatin Kojnare. Është planifikuar edhe realizimi i shtegut për biçikleta në rrugën “Done Bozhinov”. Kjo komunë është e para që ka vendosur kontejnerë gjysmë të nëndheshëm.
Martin Krstiq, zyrtar për politika rinore dhe rininë në Kumanovë, thotë se projekti i aktivistëve të rinj dhe “Go Green” ka rezultate të shkëlqyera dhe se me iniciativën e tyre janë pastruar shumë deponi ilegale, ndërsa Inspektorati Komunal i Mjedisit Jetësor bën kontrolle të rregullta përgjatë rrugës. në lumin Kumanovka.
“Komuna e Kumanovës së shpejti do të krijojë Këshillin Rinor lokal, i cili do të jetë një trup ku të rinjtë do të përpiqen të dëgjojnë zërin e të rinjve të tjerë dhe së bashku me pushtetin lokal t’i realizojnë idetë e tyre. Bashkëpunojmë edhe me organizata të tjera rinore dhe së shpejti do të hapet edhe Qendra Rinore. Gjithashtu, në bashkëpunim me GIS dhe Ambasadën Gjermane do të hapet edhe një Zyrë Rinore. Unë punoj si nëpunës për të rinj, ashtu që të rinjtë në komunë të kenë kujt t’i drejtohen dhe kujt t’i dëgjojnë kërkesat dhe idetë e tyre”, tha Kërstiq.
Organizata “Go Green” në dy muajt e fundit u takua me përfaqësues të të gjitha komunave dhe diskutoi për aktivitetet e ardhshme të gjelbërta, kontributin e drejtpërdrejtë të të rinjve në komuna, si dhe imazhin e përgjithshëm të gjelbër të komunës dhe aktivitetet e planifikuara për muajt në vijim. Informoni se deri tani në Çair në objektin e komunës është vendosur kulmi fotovoltaik, ndërsa së shpejti do të vihen në përdorim kulmet fotovoltaike në tri shkolla fillore dhe një çerdhe. Gjithashtu është planifikuar ndërtimi i kopshteve vertikale në shkolla dhe kopshte.
Në komunën Kisella Vodë po punohet për një plan për klasifikimin e mbetjeve përmes bashkëpunimit me REDI Reciklimi dhe vendosje të koshave për seleksionim të mbetjeve në ndërtesat e banimit. Në vendbanimet Përzhino dhe Crniçe do të zvogëlohet parkimi i veturave dhe do të rritet gjelbërimi i vendbanimit me park të ri në stacionin e fundit të autobusit numër 16, si dhe shteg për biçikleta në rrugën “Naum Ohridski”.
Ndërkaq në komunën Aerodrom, në vendbanimin Lisiçe është duke u instaluar ujësjellës, kurse kanali në Novo Lisiçe është pastruar nga mbeturinat. Po punohet edhe për idenë që çdo godinë e re të ketë patjetër parkim biçikletash. Komuna po punon për reduktimin e mbeturinave shtëpiake përmes mbështetjes së ndërmarrjes sociale REDI Recycling për përzgjedhjen (seleksionimin) e plastikës dhe letrës në ndërtesat e banimit, por edhe për një zgjidhje më afatgjatë komunale për përzgjedhjen parësore.
Bojan Nikovski, nga zyra e kryetarit Timço Mucunski, thotë se kjo komunë ka bërë regjistrin e organizatave të shoqërisë civile, të cilat presin të jenë lidhje me komunën për të gjitha idetë dhe iniciativat e të rinjve.
“Të gjitha kërkesat e ekologëve të rinj që na i kanë dërguar përmes ‘Go Green’ janë shqyrtuar nga administrata komunale, disa prej tyre janë shqyrtuar së bashku me Qytetin e Shkupit dhe ndërmarrjet publike kompetente. Si rezultat i kësaj, tashmë e kemi fillimin e realizimit të pothuajse çdo kërkese të tyre”, tha Nikovski. Ai tregon se krijimi i Këshillit Rinor është në fazën fillestare, përmes të cilit, së bashku me Zyrën Rinore, çdo i ri banor i komunës do të ketë një mënyrë për të marrë një lidhje me Këshillin Komunal apo kryetarin e Komunsë.
Në “Go Green” thonë se nga zbatimi i deritanishëm i projektit mund të konstatohet se kryetarët e komunave janë të vetëdijshëm për rëndësinë e nismave ekologjike rinore, projekteve për më shumë gjelbërim dhe plane urbanistike të qëndrueshme e të gjelbra. Por, besojnë ata, gjithmonë mund të ketë më shumë dhe me veprim më të madh, prandaj edukimi i qytetarëve është i rëndësishëm.
“Në të gjitha këto komuna mosformimi i Këshillit Rinor Vendor apo pasiviteti i tyre është një sfidë e madhe. Duam që nëpërmjet të rinjve bashkërisht të ndërtojmë infrastrukturën rinore dhe vetëdijen për komunë të gjelbër. Synojmë të ndihmojmë që zëri i rinisë të dëgjohet në komunë, duke i forcuar kapacitetet e këshillave për marrjen e vendimeve rinore, e veçanërisht për politikat e gjelbra, që është prioritet për mjedis të shëndetshëm”, tha Qerimi.