VENDLINDJA

Natën vonë nga larg më nuk dëgjoheshin zëre njerëzish, përveç zhurme të ndonjë automobili që herë pas here e prishte qetësinë shurdhuese duke frenuar. Lisi u kthye në krahun tjetër dhe mendoi se do ta zinte gjumi kështu, por jo. U ngrit, u ul në shtrat dhe priti gjatë kohë në mos kështu do t’i vinte gjumi e të pushonte pak, sepse në mëngjes e prisnin shumë punë. “Eh, Velë, Velë”, tha, por s’e mbaroi dot mendimin. Atëherë ia dha një uturimë helikopteri i cili iu duk se po kalonte te dritaret e tij në banesën në katin e pesëmbëdhjetë në Romën e largët. “Eh”, tha, “e pat gjumi. Si duket të gjithë qenkan kundër meje! Jo vetëm Vela! Edhe ky helikopteri i mallkuar”! U ngrit, e ndezi dritën dhe kaloi në kuzhinën e vogël. E ndezi edhe aty dritën dhe e bëri një kafe. “E di se kafeja është armiku i gjumit, por edhe ashtu s’më flihet”, mendoi. “Së paku të eglendisem pak… Po ia luaj nënën”… Po si për inat atëherë nisi “ta ndjekë” më shumë shkaku i pagjumësisë së tij, Vela. Me të ishin fqinj, por jo edhe farefis, në fshat. Lisi kishte ardhur në Itali disa vjet para Velës. Deri më tash kanë kaluar mirë, të themi, si fqinj. Po tash plasi sherri sepse dikush në fshat e shiste një copë arë në kurtina, një arë që ishte rreth rruge, kurse kandidat i parë ishte Lisi. Ndërkaq sa e kishte marrë vesh Vela se Lisi kishte hyrë në pazarllëk me fshatarin që e shiste arën, menjëherë ishte paraqitur si kandidat edhe ai për ta blerë dhe kishte ofruar një çmim më të mirë. Pastaj Lisi nuk u rehatua. I çoi fjalë fshatarit me një ofertë më të mirë. Vela nuk i mbeti borxh fare Lisit. E ngriti edhe më shumë ofertën. Në këtë më the e të thashë i fërkonte duart i kënaqur vetëm ai që e shiste arën. Për Velën s’e di, ndoshta inati, ndoshta ndonjë krenari koti, por shkaku i shqetësimit dhe mërzisë së Lisit ishte – ara. E donte atë arë. Kur të dilte në pension, do të mbante ndonjë dhi dhe do të jetonte i qetë larg rrëmujës së qytetit.

Duke pirë kafe, Lisit nisi t’i dridhej dora dhe filluan t’i merren edhe mendtë saqë iu bë se sendet brenda në kuzhinë nisën të fluturojnë si zogj të trembur. Pak si erdhi në vete, e shtyu tutje kafenë, filxhani u derdh mbi tryezë dhe kafeja po rridhte mbi gjurin e tij. Mbeti edhe një kohë të qëndrojë ashtu i përhumbur, pa e ndjerë kafenë e nxehtë që i depërtoi nëpër pizhamet e tij mbi gju. Edhe kjo kaloi dhe Lisi e ndjeu një mllef ndaj vetes, pse u bë kështu siç është – i dalldisur. Por Vela kurrsesi t’i hiqej mendsh. Nuk do ta kontrollonte veten po t’i dilte tash përpara Vela. Pse i doli kështu t’ia prishë ëndrrën? Pastaj ofshau. Ngadalë u qetësua pak, e mblodhi veten, shkoi në dhomë dhe e ndezi televizorin. Në reportazhin me titull “Gjurmë lashtësie” që po jepej i pa shtëpitë e braktisura të një fshati. Atmosfera e heshtjes së rëndë ishte shenja njohëse e këtij fshati. Nuk pa fëmijë rrugëve. Vetëm shtëpi të reja, në oborret e të cilave s’kishte njerëz. Pastaj iu kujtua se edhe në fshatin e tij nuk kishte më nxënës në klasën e parë e të dytë. Në të tretën e të katërtën ishin gjithsej shtatë veta. Atëherë tha:”Në djall”! Dhe, u ngrit të dalë. E la televizorin dhe dritën të ndezur shkoi në dhomën e dy vajzave që flinin të qeta, si qengja. I mendoi ato ashtu të vogla pranë tij në arën që do ta bënte lulnajë. U emocionua. Kishte nevojë të flasë në këtë çast me dikë. E shoqja, infermiere, ishte në ndërrimin e natës në spital. E mbylli derën ngadalë dhe doli te ashensori. Për çudi, në Romë nuk i kishte ndodhur kurrë të mos punojë ashensori, por kësaj radhe ndodhi. Ai u nis të zbresë shkallëve në këmbë. Kur doli, jashtë frynte një erë e lehtë. Eci drejt, pastaj u kthye majtas kah parku, ku deshi të ulej. Në dritën e një neoni që ishte aty e pa një njeri të pastrehë i cili ishte mbështetur në një strajcë të veten në ulësen e parkut dhe po pushonte duke pirë duhan. “Edhe ky i shkretë po bredh me mendime diku në shtigjet e fshatit të vet të braktisur”, mendoi Lisi.

E përshëndeti, kurse i pastrehu i ofroi të ulet. Lisi u ul në qosh të ulëses dhe i pastrehu i ofroi një cigare: “Amici di sigarette eletti”… “Nuk e pi… e kam lënë”… tha Lisi.  Pastaj i pastrehu e nxori një çifteli, të cilën e mbante prapa shpine dhe iu drejtua bashkëbiseduesit në një italishte të çalë: “Vuoi un po ‘tranquilla la musica in albanese”? “Edhe ti qenke yni, a”? ia ktheu Lisi dhe shtoi: “Po si jo, jepja një se më paska marrë malli ta dëgjoj një këngë tonën”. I pastrehu i lëshoi tingujt e lehtë të çiftelisë të shpërndahen nëpër park. Pastaj e la anash çiftelinë e tha: “Ah, mor miku im, do të kisha dhënë para me grusht, po të kisha, vetëm të shkoja në vendlindje. Faleminderit që të solli zoti këtu. Ta heq pak mërzinë”!Pastaj ia nisi këngës duke renditur atë që kishte përjetuar vetë gjatë luftës. Kënga fliste për një plak të cilin e kishin vrarë paramilitarët serbë para syve të dy mbesave para dyerve të kishës katolike në Pejë pa kurrfarë arsyeje. Pasi e kishin vrarë plakun, pastaj e kishin vrarë edhe mbesën më të madhe. Kur vrasësi kishte marrë në shenjë edhe vajzën e vogël, shoku i tij paramilitar i kishte thënë: “Lëre këtë shtrigë të vogël të vuajë tërë jetën. Le të jetojë me këtë skenë”! Pastaj i pastrehu tha: “Ika i plagosur nga ky tmerr që e kam parë me sytë e mi, por kam gabuar… Ai vend i larë me gjak nga njerëzit më të mirë të popullit, nuk lihet, nuk braktiset. Po ja që unë e braktisa. Erdha me shpresë se do të fitoj pak e të kthehem ta ndërtoj shtëpinë që ma dogjën ushtarë e paramilitarë serbë, por përfundova këtu ku më sheh. I papunë, në park. Po, si t’ia bëj? Kështu të plagosur nuk më do ky vend i huaj. E vendi im, s’do të më lente pa një kore buke… S’do të më lente të më kullojë plaga”…

Atëherë Lisi u përlot. Iu kujtua e shoqja që aq shumë e luste të ktheheshin, po Lisi donte të rrinë edhe pak. “Oj Dritë”, i thoshte të shoqes, “të fitojmë edhe pak e kthehemi. Ta blejmë edhe ndonjë arë, ta shtojmë edhe pak mallin”. “Mirë është të fitojmë, por si të rriten edhe pak vajzat nuk do të vijnë me ne, i tha njëherë e shoqja”. Këto fjalë të së shoqes “si të rriten edhe pak vajzat nuk do të vijnë me ne”, e tronditën tash kur po rrinte me vendasin fatkeq. Atëherë iu drejtua të pastrehut: “Mik, bëhu gati! Nesër do të shihemi këtu në orën 17. Do të vij e do të shkojmë së bashku të marrim bileta e do të kthehemi në vendlindje.

Tash jepja një nga ato “Moj e mira” tha Lisi dhe i fshiu lotët. I pastrehu i befasuar, e pyeti: “A engjëll je ti a njeri”? “Jam Lis Xingoja, njeri si ti”. “Po, unë s’kam asnjë qindarkë, vëlla”, i tha i pastrehu. “S’ka rëndësi. Kam unë”… “Po unë…”, bëlbëzoi i pastrehu… “Jepja këngës, vëlla”! Pas këngës Lisi shtoi: “Epo na thërret vendi! E arën le ta blejë Vela. Si ai, si unë njësoj. Ara a e mora unë, a e mori Vela, do të jetë gjithmonë në fshat. Fshati tash nuk ka frymë, e ne e shpenzojmë frymën kot në dhe të huaj. Me rëndësi është fshati të ketë frymë! tha Lisi.

“Çka”? pyeti i pastrehu.

“Po kthehemi mik. Na pret vendlindja”!

Pastaj i pastrehu harroi se Lisi e kërkoi një këngë nga ato “Moj e mira”. Ia nisi këngës: “Kush ma së pari bani more djalë gyrbetin”…

Kah kthehej në banesë Lisi bëlbëzonte: “Bijat e mia, do të kthehemi në oxhakun që na ngrohë. Do të shkojmë ta ruajmë frymën shqiptare”…

Shkrimi është shkruar enkas për Portalb.mk. Të drejtat e publikimit i kanë vetëm ©Portalb.mk dhe autori, sipas marrëveshjes mes tyre.