Sindikata e pavarur akademike – SPA kërkon nga Qeveria që të ndalë procedurën e miratimit të propozim-ligjit për sistemin e pagave dhe të përfshijë sindikatat si dhe mendimin e ekspertëve, pasi ka dyshime për antikushtetutshmëri të dispozitave të caktuara. Ata thonë se në këtë mënyrë, me rregullim gjithëpërfshirës, ndërsektorial të kësaj çështjeje, më në fund do të zgjidhej kaosi që ka mbretëruar në këtë sferë prej dekadash – do të sigurohej drejtësia dhe siguria e pozitës socio-ekonomike të punonjësve dhe në të njëjtën kohë do të kanë ndikim pozitiv në cilësinë e kryerjes së aktiviteteve nga sektori publik, transmeton Portalb.mk.
Nga teksti i ligjit të propozuar (kornizë) për sistemin e pagave në sektorin publik, thonë ata, fshihen disa rreziqe:
- rregullimi i pjesërishëm i kësaj çështjeje, projektligji lë që e njëjta të rregullohet më tej me rregullore të miratuara në bazë të ligjit dhe akteve nënligjore, gjë që bie ndesh me idenë e zgjidhjes sistematike. Gjithashtu, kjo qasje është në kundërshtim me nenin 32 të Kushtetutës së RMV-së, sipas të cilit realizimi i të drejtave të punonjësve dhe pozita e tyre rregullohen me ligj dhe marrëveshje kolektive;
- Në metodologjinë e përllogaritjes së pagave janë futur elementë të rinj dhe të papërcaktuar, për të cilët nuk është rregulluar asnjë procedurë aplikimi me kritere objektive dhe të drejta. Mungesa e përcaktimit të elementeve dhe kriteret paushalle mund të përdoren si mjet për uljen e pagës së punonjësve dhe ndëshkimin e tyre në mënyrë joparimore;
- po futen mekanizma për uljen e pagave, shtesave dhe kompensimeve tashmë të përcaktuara, të cilat mund t’i vënë punonjësit e sektorit publik në një pozitë të pasigurisë ligjore;
- vihen në pikëpyetje të drejtat e punëtorëve të zgjedhur prej kohësh, si paga e plotë gjatë pushimit vjetor dhe formimi profesional, pagesa e shtesave fikse për udhëtime pune, dhe ngjashëm.
“Por ajo që është pa mëdyshje është se projektligji parashikon kompetencë maksimale të autoriteteve shtetërore në rregullimin e kësaj çështjeje pa dialog social dhe pjesëmarrje aktive të Këshillit Ekonomiko-Social dhe sindikatave si përfaqësues të punëtorëve, gjë që shkel Konventën për marrëdhënie pune (shërbimi publik) nr. 151 të vitit 1978, si dhe dokumente dhe parime të tjera ndërkombëtare për dialog aktiv social dhe të drejtën e marrëveshjeve kolektive të punonjësve në sektorin publik. Në këtë mënyrë, jo vetëm që pezullohen plotësisht negociatat sindikaliste, por demokracia në shoqërinë tonë në thelb po regresohet”, thonë nga SPA.
Nga kjo sindikatë shtojnë se përvoja na ka treguar shumë herë se, përkundër qëllimit të mirë, është kundërproduktive kur nxitohet të miratohet një zgjidhje ligjore e papjekur, pa përfshirë sindikatat, si palë të interesuara vitale, në një debat të gjerë, publik dhe thelbësor dhe jo vetëm formal.
Për shkak të kësaj, SPA kërkon nga Qeveria që:
(1) Të shtyhet data e komentimit të propozimit të Ligjit për sistemin e pagave në sektorin publik, përkatësisht të ndalet procedura për miratimin e këtij ligji;
(2) Të kthejë debatin virtual në një debat të vërtetë publik në të cilin do të ftohen sindikatat të marrin pjesë në mënyrë proaktive në proces;
(3) Për shkak të ekzistimit të dyshimeve juridike për antikushtetutshmërinë e dispozitave të caktuara, të kërkohet mendimi i ekspertëve të cilët do ta deklarohen publikisht këtë propozim.