Franca të angazhohet në mënyrë strategjike dhe të besueshme në rajon. Ky shtet po ashtu duhet të riafirmojë mbështetjen e tij për pranimin e Ballkanit Perëndimor në BE, duke marrë udhëheqje konstruktive për çështjet që lidhen me zgjerimin e BE-së, në veçanti mosmarrëveshjet dypalëshe, menaxhimin e migracionit dhe çështjet e sigurisë, transmeton Portalb.mk.
Këto janë disa nga konkluzat e dokumentit të politikave konceptuar si kontribut i pavarur dhe ekspert në përpjekjet franceze për ri-angazhimin me Ballkanin Perëndimor, pas një sërë konsultimesh në rajon dhe bashkëpunimi të strukturuar me grupet partnere dhe Institutin për Politika Evropiane. Ky dokument eksploron perceptimet e riangazhimit francez në rajon dhe pasqyron potencialin e Strategjisë 2019 për Ballkanin Perëndimor në dritën e Presidencës franceze të Këshillit Evropian dhe në kontekstin e debateve të mëdha për të ardhmen e Evropës.
Propozimet për Francën lidhur me angazhimin e saj në rajonin e Ballkanit Perëndimor janë si vijon:
Forcimi i angazhimit diplomatik francez përballë mosmarrëveshjeve bilaterale
Tejkalimi i bllokadës së negociatave aderuese me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut është një prioritet ku Franca mund të ketë një ndikim të fortë politik. Dështimi për ta bërë këtë mund të ketë pasoja dramatike për rajonin dhe BE-në.
- Thirrja për “kompromise të balancuara” ose thirrje për palët e përfshira që të përmbahen nga abuzimi i mosmarrëveshjeve të hapura bilaterale nuk dërgon një mesazh të qartë dhe as nuk pasqyron një vizion të fortë për parimet udhëzuese evropiane. Angazhimi i Francës mund të zgjerohet duke rritur mbështetjen për fqinjësinë e mirë në Ballkan, ku me “diplomaci të aftësive” dhe mesazhe të qarta, ambasadat në vendet e Ballkanit mund të bëjnë ndryshim.
- Angazhimi i Francës për të mbështetur fqinjësinë e mirë në Ballkan duhet të mbulojë të gjitha çështjet relevante, duke përfshirë edhe përkeqësimin e situatës në Bosnje dhe Hercegovinë,
- Franca duhet të vazhdojë përpjekjet e saj për të inkurajuar dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, duke përfshirë edhe iniciativën franko-gjermane të nisur në vitin 2019.
- Intensifikimi i bashkëpunimit dhe bashkëpunimit ndërparlamentar në nivel të vetëqeverisjeve lokale.
- Fillimi i përgatitjeve për Samitin për Marrëdhëniet e Mirë Fqinjësisë dhe Bashkëpunimin Rajonal në Ballkanin Perëndimor.
- Franca mund të përpiqet të vendosë bashkëpunimin rajonal në Ballkanin Perëndimor më lart në agjendën e BE-së.
Adresimi i sfidave të migracionit
Përkeqësimi i situatës ekonomike dhe politike në të kaluarën (dhe sot) i motivon qytetarët e Ballkanit Perëndimor të migrojnë jashtë vendit, gjë që e ndërlikon më tej përparimin e rajonit. Dalja e fuqisë punëtore të kualifikuar, aksesi i lehtësuar në treg në vendet anëtare të BE-së, forcon spiralen e migracionit.
- Për të adresuar këtë çështje kyçe, Franca mund të propozojë masa inovatore për të nxitur migracionin qarkullues.
Që nga fillimi i krizës së migracionit, thuhet në dokument, numri i kalimeve të parregullta ka rënë ndjeshëm në krahasim me vitin 2015, por rruga në Ballkanin Perëndimor ka mbetur aktive, me një rritje në dy vitet e fundit. Kalimet ilegale të kufirit nxisin krimin e organizuar, duke rrezikuar jetën e emigrantëve dhe në disa raste edhe të punonjësve të policisë. Mospërputhjet në politikat e vendeve anëtare të BE-së kanë çuar në paqëndrueshmëri në menaxhimin e krizës së emigrantëve përgjatë rutës ballkanike.
- Për t’i afruar politikat me këto çështje, Franca mund të propozojë nisjen e një dialogu strukturor dyvjeçar BE-Ballkan Perëndimor mbi sfidat e migracionit, si politikisht ashtu edhe operacionalisht.
- Nisur nga rëndësia e kësaj teme, Franca mund të ofrojë mbështetje të shtuar dypalëshe në drejtim të ngritjes së kapaciteteve të policisë kufitare dhe mbështetjes financiare për objektet akomoduese.
- Franca mund të financojë një program të veçantë për organizatat e shoqërisë civile që punojnë në çështjet e migracionit.
- Franca duhet të ndikojë në përfundimin e marrëveshjeve të Frontex-it me Maqedoninë e Veriut dhe Bosnjë-Hercegovinën, duke ushtruar presion përkatësisht ndaj Bullgarisë dhe presidencës boshnjake.
Ballafaqimi me terrorizmin
Një nga çështjet kyçe që BE-ja duhet të trajtojë në Ballkanin Perëndimor, për sigurinë në BE, si dhe për sigurinë e vendeve të rajonit, është lufta kundër terrorizmit. Problemet e brendshme të vazhdueshme, të shoqëruara nga paqëndrueshmëria politike, ekonomitë e brishta, nivelet relativisht të larta të varfërisë dhe korrupsionit dhe reformat e paplota të sistemit të sigurisë, kanë ofruar terren pjellor për radikalizimin dhe ekstremizmin e dhunshëm. Ballafaqimi me radikalizmin islamik dhe ekstremizmin e dhunshëm të krahut të djathtë si dy anë(reciprokisht mbështetëse) të të njëjtës monedhë.
- Franca mund të nisë një dialog sigurie me partnerët në rajon.
- Franca mund të kontribuojë në përmirësimin e përkufizimit të ekstremizmit të dhunshëm të krahut të djathtë në nivel të BE-së dhe gjithashtu të kërkojë mënyra për të forcuar bashkëpunimin në këtë fushë.
Përndryshe, Franca aktualisht mban presidencën e Bashkimit Evropian deri në qershor të këtij viti, të cilën e pasoi nga Sllovenia, gjatë së cilës nuk u arrit që Maqedonia dhe Shqipëria të fillonin negociatat me BE-në. Ngecja e Maqedonisë së Veriut me Bullgarinë, ka pamundësuar edhe fillimin e negociatave të Shqipërisë me BE-në. Liderët evropian ndërkohë nuk pajtohen që dy vendet të ndahen në rrugën e tyre eurointegruese, pavarësisht se po bëhen dy vite që kur vendi mori dritë jeshile për fillim të negociatave, por euforia gjithmonë rritet dhe bie, sipas diskursit të Sofjes kundrejt Shkupit, që këto dy vite ka qenë i ashpër dhe decid se nuk mund të ketë negociata me BE-në pa zgjidhur mormarrëveshjet dypalëshe. Me ardhjen e kryeministrit të ri bullgar, Kiril Petkov, po ringjallen shpresa të reja për zgjidhje të ngërçit. Ai pas marrjes së detyrës, tha se për gjashtë muaj çështja mund të zgjidhet, për çka dy vendet kanë intensifikuar bashkpunimin përmes grupeve të punës në fusha përkatëse.
Kujtojmë se, Maqedonia e Veriut dhe Bullgaria tensionuan raportet për shkak të kontesteve historike. Sofja zyrtare kërkon që Shkupi t’i pranojë kërkesat bullgare se gjuha maqedonase është normë e asaj bullgare dhe se kombi maqedonas është krijuar nga Tito.
Ky kontest ka bllokuar procesin eurointegrues të vendit, me çka Bullgaria gjatë vitit 2021 i vendosi dy herë veto Maqedonisë së Veriut, njëherë në qershor, kurse më pas, më 14 dhjetor të vitit 2021, edhe një herë e bllokoi fillimin e negociatave RMV-BE.
Edhe në vitin 2020, njëjtë vendi fqinj, i vendosi dy here veto Maqedonisë së Veriut, një herë në këshillin e ministave të Jashtëm të BE-së si dhe në Këshillin për Punë të Përgjithshme të BE-së, duke penguar në këtë mënyrë miratimin e kornizës negociuese për fillimin e negociatave të vendit me BE-në. Për zgjidhjen e kontesteve të historisë, komisioni maqedono – bullgar ka mbajtur takime, po nuk kanë arritur të gjejnë zgjidhje. Palët kanë mosmarrëveshje më së shumti rreth identitetit të figurave historike të Mbretit Samoil dhe Goce Delçevit.
- LEXO: Rama paralajmëroi që do të kërkojë të ndahet nga Maqedonia e Veriut nëse deri në qershor nuk zhbllokohet procesi
- LEXO: Vetoja e Bullgarisë për Maqedoninë e Veriut nuk ka lidhje me Shqipërinë, sqaroi ambasadori bullgar në Tiranë
- LEXO: Prej 1 korrikut në krye të KE-së do të jetë Çekia, ambasadori në Shkup premtoi përkrahje në procesin eurointegrues