110 vjet nga Kongresi, “shqiptarët në Manastir me 4 për qind”

F. C. 10:17, 22-11-2018

Sot bëhet 110 vjet nga përmbyllja e Kongresit të Manastirit, i cili rezultoi me unifikimin e gjuhës shqipe, përcjell Portalb.mk. Por, ky qytet i shkronjave shqipe, jubileun do ta shënojë pa aktivistitin e denjë, gazetarin Qenan Hasani dhe me një përfshirje prej 4 për qind të shqiptarëve në këtë qytet. As ligji i gjuhëve, me të cilin parashihet përdorim i gjerë i gjuhës shqipe në institucionet e pushtetit lokal dhe qendror, ende nuk ka hyrë në fuqi.

LEXO: Ka ndërruar jetë gazetari nga Manastiri, Qenan Hasani

Në një intervistë të dhënë kohë më parë për televizionin “Alsat M”, Hasani kishte vlerësuar se shqiptarët në Manastir janë të përfshirë me 4 për qind, e kurse për këtë, i fajësonte politikanët.

“Pushteti lokal as që i përmend se ka shqiptarë. Përfaqësimi i shqiptarëve në Manastir është 4 për qind. Por kjo është me vitin 2002. Tash kanë ikur shumë të rinj. Ne popullin e kemi flori por politikanët matrapazë. Politikanët i shohin qytetarët si vota, dhe jo si njeri me nevoja dhe kërkesa”, kishte thënë Hasani.

E duke folur për gazetarinë e sotme, ai shtoi: “Gazetari duhet të ketë vullnet për punë, të shkruajë të vërtetën. Do të vjen koha, kur gazetarët do të jenë avangarda e shoqërisë”, kishte thënë Hasani.

E ndërkaq në veprën “Kronisti i vetmuar në qytetin e konsunjve” të Shtëpisë Botuese Shkupi, recensuesi Daut Dauti shkroi:

“Vetë titulli i këtij libri (Kronisti i vetmuar në qytetin e konsujve) është metaforë për jetën dhe angazhimin profesional të Qenan Hasanit, sepse veproi në një hapësirë, si në skaj të botës (shqiptare), ku jo vetëm ai si gazetar ishte dhe mbeti i vetmuar, por të vetmuar dhe si jetimë mbeten të ndjehen ata disa mijë shqiptarë të Manastirit me rrethinë, me sfida të vazhdueshme të mbijetesës”, shkruan ndër të tjerash Dauti.

Edhe në shumë shkrime që vitin e fundit të jetës së tij, Hasani i dërgoi në redaksinë e Portalb-it në vazhdimësi potenconte faktin se shqiptarët dhe Manastiri anashkalohet nga pushteti qendror dhe lokal.

Tetë muaj nga miratimi i ligji të gjuhëve

Janë bërë tetë muaj që kur ligji për gjuhët, ende nuk ka hyrë në fuqi. Sipas ligjit të ri për përdorimin e gjuhëve, institucionet obligohen që ueb-faqet e tyre t’i kenë edhe në gjuhën e 20-të përqindëshit (shqipe).

Përndryshe, ligji i gjuhëve në votimin e dytë kaloi më 14 mars, për shkak se i njëjti nuk u dekretua nga presidenti i Maqedonisë, Gjorge Ivanov, deri më sot nuk është publikuar në Gazetën Zyrtare dhe nuk ka hyrë në fuqi. Meqë “formulën” për mosdrektetim pas votimit të dytë, kryetari Ivanov e zbatoi edhe ndaj marrëveshjes së ratifikuar mes Maqedoni – Greqisë, kohë më parë kryeparlamentari Talat Xhaferi ka deklaruar se ekziston mundësia, Ligji i gjuhëve dhe marrëveshja e ratifikuar me Greqinë, bashkërisht të publikohen në Gazetën Zyrtare. As njëra e as tjetra nuk janë publikuar deri më sot.

Ueb-faqja e Qeverisë nuk është shqip

Qeveria e Maqedonisë premtoi se në qershor ueb-faqen do ta ketë tërësisht funksionale në gjuhën shqipe, por edhe pas katër muajsh, ajo nuk është. Edhe kumtesat e vendimeve qeveritare në gjuhën shqipe dërgohen me një ditë vonesë. Nuk premtohet datë konkrete.

LEXO: Versioni shqip i ueb-faqes së Qeverisë, ende nuk është tërësisht funksional
LEXO: Edhe pse premtoi, Qeveria ende nuk ka ueb-faqe funksionale në gjuhën shqipe!
LEXO: Qeveria: Ueb-faqja zyrtare për dy muaj do të jetë në tre gjuhë
LEXO: Kuvendi ka ueb-faqe në 4 gjuhë, presidenti në 2 gjuhë, Qeveria vetëm në një gjuhë

Sa për krahasim, ueb-faqja e Qeverisë së Republikës së Kosovës, respektivisht ajo e Zyrës së Kryeministrit është në tre gjuhë: shqip, anglisht dhe serbisht. Ueb-faqja e qeverisë së Serbisë është në: serbisht, anglisht dhe italisht.

Sipas Preambulës së Kushtetutës së RM-së, Maqedonia është konstituuar si shtet nacional i popullit maqedonas në të cilin sigurohet barazia e plotë dhe bashkëjetesa e përhershme e popullit maqedonas me shqiptarët, turqit, vllahët, romët dhe kombësitë tjera që jetojnë në RM.

Neni 1 i Amendamentit V të Kushtetutës së RM-së përcakton qartë: “Në tërë territorin e Republikës së Maqedonisë dhe në marrëdhëniet e saj ndërkombëtare, gjuhë zyrtare është gjuha maqedonase dhe alfabeti i saj cirilik. Gjuhë tjetër që e flasin së paku 20% e qytetarëve, gjithashtu, është gjuhë zyrtare dhe alfabeti i saj, siç është përcaktuar me këtë nen… Çdo qytetar në komunikim me ministritë, mund ta përdorë njërën nga gjuhët zyrtare dhe alfabetin e saj, ndërsa ministritë përgjigjen në gjuhën maqedonase dhe alfabetin e saj cirilik, si dhe në gjuhën zyrtare dhe alfabetin të cilin e përdor qytetari…”.

Kongresi i Manastirit

Kongresi i Manastirit, ose Kongresi i Alfabetit, ka qenë një konferencë akademike në qytetin e Manastirit, mes datave 14 nëntor – 22 nëntor 1908, për unifikimin e alfabetit të gjuhës shqipe.

Data 22 nëntor përbën tashmë një ditë përkujtimuese në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni dhe në diasporën shqiptare, e njohur si Dita e Alfabetit. Përpara kongresit, gjuha shqipe përfaqësohej prej gjashtë ose më shumë alfabetesh, pa llogaritur nënvariantet.

Kongresi u mbajt prej shoqërisë “Bashkimi” në shtëpinë e Fehim Zavalanit, ku ishte edhe selia e shoqërisë. Pjesëmarrësit në kongres ishin figura të dalluara të jetës kulturore e politike mbarëshqiptare. U thirrën 50 delegatë, përfaqësues të njëzetetre qyteteve të banuara nga shqiptarët, shoqërive kulturore e patriotike, tridhjetedy nga të cilët kishin të drejtë vote dhe tetëmbëdhjetë vëzhgues. Ndër delegatët më të shquar qenë Gjergj Fishta, Mit’hat Frashëri, Sotir Peci, Ndre Mjeda, Shahin Kolonja, Bajo Topulli, Parashqevi Qiriazi. Delegatë të tjerë nga familja ishin Izet Zavalani, përfaqësues i Follorinës dhe Gjergj Zavalani. I zoti i shtëpisë, Fehim Zavalani, mbajti fjalën hyrëse.

Edhe sot në Maqedoni do të vijojnë aktivitete në Manastir dhe Shkup.

Më poshtë mund ta ndiqni sekuencën e filmit “Udha e shkronjave”, që i dedikohet Kongresit të Alfabetit.